Οι πράξεις και όχι οι κραυγές για το επενδυτικό σχέδιο της "Ελληνικός Χρυσός Α.Ε." στην Χαλκιδική

Μια πρώτη ενημέρωση όλων όσων πραγματικά ενδιαφέρονται .... για κάποια από τη "βήματα" που ακολουθήθηκαν ...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Αθήνα, 13 Ιουλίου 2010

NON PAPER

Προς: Την Εταιρεία «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.»

ΘΕΜΑ: «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ» - ΝΕΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

Προκαταρκτικές προτάσεις – παρατηρήσεις - κατευθύνσεις Επιθεωρητών Περιβάλλοντος επί του νέου επενδυτικού σχεδίου ενόψει της τροποποίησης της ΜΠΕ

Στο διάστημα 12-13/5/2010 κλιμάκιο (α) των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και (β) Του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών επισκέφθηκαν την περιοχή Στρατωνίου και Ολυμπιάδας (υφιστάμενη και σχεδιαζόμενη δραστηριότητα), παρουσία της Ειδικής Γραμματέως Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας, η οποία και συντόνισε την επίσκεψη και τις αυτοψίες στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και του Γενικού Επιθεωρητή της ΕΥΕΠ.

Σκοπός της επίσκεψης ήταν αφενός η διενέργεια περιβαλλοντικής επιθεώρησης στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις στο Στρατώνι, αφετέρου η διάγνωση περιβαλλοντικών προβλημάτων που προκύπτουν από το σύνολο του προτεινόμενου, από την εταιρεία, επενδυτικού σχεδίου (αυτοψία στους χώρους της ευρύτερης περιοχής των μεταλλείων Μαύρες Πέτρες, Μαδέμ Λάκκος και Ολυμπιάδος, όπου από καταγγελίες τοπικών οργανώσεων αναφερόταν σοβαρή επιβάρυνση του περιβάλλοντος που αποδίδεται στη μεταλλευτική δραστηριότητα).

Στο πλαίσιο αυτό έγινε παρουσίαση από εκπροσώπους της εταιρείας του νέου επενδυτικού σχεδίου σε λεπτομέρεια, στο πλαίσιο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που είχε εκπονηθεί.

Ειδικότερα εξετάστηκαν ζητήματα συνεργασίας με την εταιρεία προκειμένου να :

(α) αξιολογηθούν τα υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα

(β) εξετασθούν οι προθέσεις της εταιρείας, σχετικά με το νέο επενδυτικό σχέδιο για το σύνολο της δραστηριότητας

(γ) διαμορφωθούν από κοινού οι βέλτιστες λύσεις που θα εγγυώνται ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και κατά το δυνατό λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς με σκοπό την υψηλή προστασία του περιβάλλοντος.

Στη συνέχεια το Κλιμάκιο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος που διενήργησε αυτοψία, διαβίβασε αρμοδίως ενημερωτικό σημείωμα επί των αποτελεσμάτων της επιθεώρησης, ενώ παράλληλα ολοκληρώθηκαν και τα αποτελέσματα των αναλύσεων επί της δειγματοληψίας που διενήργησε το ΙΓΜΕ (Ιούνιος 2010) επί των νερών, τελμάτων, δειγμάτων δοκιμίου υλικού λιθογόμωσης και ορυκτών.

Ακολουθούν βασικά σημεία επί των διαπιστώσεων των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και του ΙΓΜΕ, καθώς και παρατηρήσεις – κατευθύνσεις που παρακαλούμε να αντιμετωπισθούν στο πλαίσιο της ΜΠΕ για το επενδυτικό σχέδιο.

Α. Διαπιστώσεις Επιθεωρητών Περιβάλλοντος

1. Υφιστάμενες εγκαταστάσεις

Στη μονάδα του Στρατωνίου, που βρίσκεται στο εργοστάσιο εμπλουτισμού του μεταλλεύματος, γίνεται επεξεργασία των νερών των μεταλλείων. Η δυναμικότητα της μονάδας είναι 450 m3/h και η μέση παροχή των νερών είναι 250m3/h ή σε ετήσια βάση 2,2*106 m3. Μετά την εξουδετέρωσή των με ασβέστη τα νερά απορρίπτονται στη θάλασσα. Μία δεύτερη παρόμοια μονάδα εξουδετέρωσης έχει τεθεί πρόσφατα σε λειτουργία στην περιοχή του μεταλλείου Μαδέμ Λάκκος και μετά την επεξεργασία τα νερά απορρίπτονται στον Κοκκινόλακκα. Η δεύτερη μονάδα προγραμματίζεται να λειτουργεί εφεδρικά μέχρι την ολοκλήρωση του κλεισίματος του Μεταλλείου του Μαντέμ Λάκκου και αποκλειστικά μετά την κατάργηση του εργοστασίου εμπλουτισμού στο Στρατώνι, οπότε και η ποσότητα των νερών θα είναι πολύ μικρότερη και η ποιότητα αισθητά βελτιωμένη..

Σήμερα η δραστηριότητα περιλαμβάνει συνοπτικά τα εξής:

-το μεταλλείο μικτών θειούχων μεταλλευμάτων στις περιοχές Μαύρων Πετρών (ενεργό) και Μαντέμ Λάκκο (σε διαδικασία κλεισίματος με λιθογόμωση)

- το εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Στρατώνι

- τους χώρους απόθεσης τελμάτων εμπλουτισμού, στείρων εξόρυξης και βιομηχανικών αποβλήτων στις περιοχές Σεβαλιέ και Καρακόλι και άλλους χώρους.

Σημειώνεται ότι για τα υφιστάμενα έργα έχει εκδοθεί η 127906/12-7-2010 ΚΥΑ η οποία παρατήνει την ισχύ της , με Α.Π.: οικ.143088/11.04.05, ΚΥΑ ΕΠΟ, η οποία ίσχυε μέχρι τις 31.12.09, μέχρι 31-7-2012.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΠΙτροπής για την ΤΗρηση των περιβαλλοντικών όΡΩν (ΕΠΙΤΗΡΩ), από τους 121 περιβαλλοντικούς όρους που περιλαμβάνουν οι ΕΠΟ του 1999 και του 2005, τηρούνται χωρίς αποκλίσεις οι 99, οι 11 τηρούνται μερικώς και 11 δεν τηρούνται καθόλου. Οι αποκλίσεις από την τήρηση των όρων αφορούν κυρίως στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και την αποκατάσταση των χώρων απόθεσης.

2. Νέο επενδυτικό σχέδιο

Η εταιρεία υπέβαλε το 2006, σύμφωνα με την υποχρέωσή της που απορρέει από τη σύμβαση μεταβίβασης του Ν.3220/2004, επενδυτικό σχέδιο, και ΠΠΕ για την οποία-ο εκδόθηκε η, με Α.Π.: οικ. 144824/24.09.09, θετική γνωμοδότηση της ΕΥΠΕ του ΥΠΕΧΩΔΕ. (Αναμένεται η εκπόνηση και υποβολή ΜΠΕ για την έκδοση Απόφασης Ε.Π.Ο. για το σύνολο των έργων, υφιστάμενων και νέων) και το οποίο περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο:

- τη συνέχιση – μέχρι την εξόφληση του κοιτάσματος, – της λειτουργίας του μεταλλείου Μαύρων Πετρών και –για περιορισμένο χρόνο- την λειτουργία του εργοστασίου εμπλουτισμού στο Στρατώνι με τη δημιουργία νέων αντίστοιχων εγκαταστάσεων στο Καρακόλι,

- την επαναλειτουργία των μεταλλείων Ολυμπιάδας και –για περιορισμένο χρόνο- του εργοστασίου εμπλουτισμού, αλλά και τη δημιουργία νέας μονάδας μεταλλουργίας χρυσού στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. και

- την ανάπτυξη νέου μεταλλείου χαλκού-χρυσού με εργοστάσιο εμπλουτισμού στις Σκουριές.

Ειδικότερα, στις εγκαταστάσεις της μεταλλουργίας μπορούν να υφίστανται επεξεργασία όλα τα παραγόμενα συμπυκνώματα για την παραγωγή ΚΑΘΑΡΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ - χρυσού, αργύρου, μολύβδου, χαλκού (σύμφωνα με την ΠΠΕ «η μεταλλουργία θα μπορεί να αξιοποιήσει άμεσα ή με επεκτάσεις όσο το δυνατόν περισσότερα συμπυκνώματα μετάλλων»).

Στην περιοχή Μαντέμ Λάκκου χωροθετείται το νέο Μεταλλευτικό/Μεταλλουργικό Κέντρο, μεταξύ των οικισμών Στρατωνίου και Στρατονίκης, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το όριο της περιοχής NATURA 2000 και 2,3 χλμ. από τη θάλασσα.

Θα περιλαμβάνει ένα νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού για τα μεταλλεία Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας το εργοστάσιο μεταλλουργίας (χρυσού, χαλκού, μολύβδου, αργύρου, , κρυογενητικό εργοστάσιο οξυγόνου, εργοστάσιο θειικού οξέως και μονάδα πολυτίμων μετάλλων.

Το βιομηχανικό συγκρότημα θα περιλαμβάνει επίσης ένα νέο χώρο απόθεσης για τα απόβλητα του εμπλουτισμού και της μεταλλουργίας, των οποίων ο χαρακτηρισμός θα είναι τεκμηριωμένος χωρητικότητας μέχρι 20 εκατ. τόνων, που θα δημιουργηθεί από ένα φράγμα μήκους μέχρι 600 μ. και ύψους μέχρι 98 μ, ανάλογα με την ποσότητα παλαιών αποθέσεων την οποία προγραμματίζεται να δεχθεί δεδομένου ότι τα απόβλητα της προγραμματιζόμενης δραστηριότητας απαιτούν την μισή περίπου χωρητικότητα.

3. Ειδικές επισημάνσεις – υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα για το σύνολο της περιοχής του επενδυτικού σχεδίου

Λόγω των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, παλαιότερα, αλλά και πρόσφατα, καθώς και της σύστασης του εδάφους, στις υπό εξέταση περιοχές διαπιστώνονται επιβαρύνσεις του περιβάλλοντος, κυρίως με μέταλλα και βαρέα μέταλλα, τόσο στο έδαφος, όσο και στα νερά, επιφανειακά και υπόγεια. Με τα μέτρα που έχει εφαρμόσει τελευταία η εταιρεία, έχει παρατηρηθεί βελτίωση σε ορισμένες παραμέτρους (π.χ. ποσότητα και ποιότητα των νερών μεταλλείων). Ωστόσο, απαιτείται ολοκληρωμένος σχεδιασμός και δράσεις για την κατά το δυνατόν συντομότερη αντιμετώπιση των παρακάτω ζητημάτων και την αναίρεση των επιβαρύνσεων.

- Ποιότητα εδαφών

Σημαντικό τμήμα της περιοχής Στρατωνίου εμφανίζει εδάφη ελαφρά έως ασυνήθιστα πολύ ρυπασμένα με μέταλλα (Cu, Pb, Mn, Zn, Cd, As, V, Fe και Cd).

Τα παράκτια ιζήματα και εδάφη της παραλιακής ζώνης του Στρατωνίου παρουσιάζονται κατά θέσεις ρυπασμένα έως πολύ ρυπασμένα (λόγω παλαιών αποθέσεων τελμάτων εμπλουτισμού).

Η περιοχή των εγκαταστάσεων στην Ολυμπιάδα εμφανίζει αυξημένες συγκεντρώσεις σε As, Cd, Mn, Zn, Cu, Ag.

- Ποιότητα επιφανειακών νερών

Στην περιοχή του Στρατωνίου επιβάρυνση παρατηρείται κυρίως στα ρέματα Κοκκινόλακας (Zn, Mn, Cd), Αργυρώ (Zn, Cd), Καρβουνόσκαλα (Mn, Cu, Cd και Zn) και Πόρτο, όπου τα ιζήματα παρουσιάζουν αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων.

Στην περιοχή της Ολυμπιάδας, η λεκάνη του Μαυρόλακκα εμφανίζεται επιβαρημένη με Zn, Mn και As, ενώ η λεκάνη του Ξηρόλακκα επιβαρύνεται με SO42-, Fe, Mn κλπ από τα στραγγίσματα της λίμνης τελμάτων. Πρόβλημα με As εμφανίζει και το ρέμα Κηπουρίστας.

Επιβάρυνση του κόλπου της Ιερισσού με Mn, Se, Zn και Mg.

- Ποιότητα υπογείων νερών

Στην περιοχή Στρατωνίου οι επιβαρύνσεις αφορούν στα Zn, Pb, Ni, Mn, Fe και Cd

Στην περιοχή της Ολυμπιάδος εμφανίζονται σοβαρές επιβαρύνσεις σε Mn, Fe και Pb, και λιγότερο σε Zn, Sb

Στην περιοχή Σκουριών πρόβλημα υπάρχει με τα Mn, Fe και Pb, και As

Τα τελευταία υδρογεωλογικά στοιχεία για την περιοχή της Ολυμπιάδας είναι από τη σχετική μελέτη του 1996, η οποία κρίνεται αναγκαίο να επικαιροποιηθεί.

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι σημαντικό τμήμα των επιβαρύνσεων κάθε μορφής είναι εγγενές της περιοχής λόγω μαγματικής μεταλλογένεσης, με αποτέλεσμα να κρίνεται σκόπιμος ο από πριν την χρήση γεωχημικός χαρακτηρισμός κάθε περιοχής, προκειμένου να αποφεύγεται η επιβάρυνση του.

- Λειτουργικοί χώροι απόθεσης

Χώροι Καρακολίου και λιμνών Σεβαλιέ

Οι υφιστάμενοι χώροι απόθεσης δεν κρίνονται επαρκείς, ούτε ως προς τις υποδομές τους, ούτε ως προς την επάρκειά τους να απορροφήσουν τις ποσότητες αποβλήτων που θα παραχθούν. Ο διαθέσιμος χώρος του Καρακολίου έχει ήδη εξαντληθεί και μέχρι την εξεύρεση άλλου χώρου θα χρησιμοποιούνται οι λίμνες Σεβαλιέ Ι και ΙΙ.

- Μη λειτουργικοί χώροι απόθεσης

Χώροι ανεξέλεγκτων μεταλλευτικών αποθέσεων (στείρων εξόρυξης, σιδηροπυρίτη, μαγγανιούχων σκουριών, κλπ)

Λίμνη τελμάτων Ολυμπιάδας

Παράκτια ζώνη Στρατωνίου

Στους παραπάνω χώρους κατά κανόνα δεν έχουν προχωρήσει τα έργα αποκατάστασης μέχρι τώρα, σημαντικό κομμάτι όμως αντιμετωπίζεται στην ΠΠΕ, κυρίως λόγω χώρων απόθεσης, και συνιστούν πηγές συνεχούς υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

8. Σχόλια – προτάσεις για το σύνολο του επενδυτικού σχεδίου

Η μεταλλευτική δραστηριότητα δημιουργεί έντονα και αντικρουόμενα συναισθήματα στην τοπική κοινωνία. Από τη μία πλευρά εκδηλώνονται αντιδράσεις για τις αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητας στο περιβάλλον, σε βαθμό που να επιθυμούν την παύση της. Από την άλλη υπάρχει η αγωνία για την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας με τη συνέχιση της λειτουργίας της δραστηριότητας και η προσμονή για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου.

Το συνολικό κόστος της επένδυσης, σύμφωνα με την ΠΠΕ του επενδυτικού σχεδίου εκτιμάται σε 2,8 δις. €, συμπεριλαμβανομένου του λειτουργικού κόστους (περίπου 2 δις. € για την περίοδο μίας 20ετίας). Από την ΠΠΕ και στοιχεία που συνέλεξε η ΕΥΕΠ, εκτιμάται ότι η αξία των προϊόντων που θα παραχθούν κατά την 20ετή λειτουργία του έργου (χρυσός και εμπλουτισμένα μεταλλεύματα) ανέρχεται σε 13 δις € περίπου, σε σημερινές τιμές. Υπάρχει επομένως ένα περιθώριο κέρδους περίπου 10 δις € από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής, για το οποίο, ωστόσο, δεν προβλέπεται κάποια υποχρέωση της εταιρείας, είτε για απόδοση μέρους του στο ελληνικό δημόσιο, είτε ως μίσθωμα, πλην των φόρων.

Ζητήματα στα οποία αναφέρονται με ανησυχία οι επικριτές του έργου είναι επιγραμματικά τα εξής:

- Η μικρή ωφέλεια της τοπικής κοινωνίας και του Ελληνικού Δημοσίου από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής, σε σχέση με την αξία των μεταλλευμάτων και την περιβαλλοντική επιβάρυνση που αναμένεται.

- Οι επιπτώσεις των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στα υπόγεια νερά, σε συνδυασμό με τον φόβο σχετικά με την επάρκειά τους για την υδροδότηση της περιοχής.

- Η ασφάλεια του δομημένου περιβάλλοντος της Στρατονίκης και του Ναού του Αγ. Νικολάου από τη συνέχιση των εξορύξεων στο υπέδαφός της.

- Η επικινδυνότητα των παραγόμενων αποβλήτων (τελμάτων ή στείρων) και οι τρόποι διάθεσής των.

- Η κατάσταση του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή από τη διαχρονική λειτουργία των μεταλλείων (διασπορά στερεών αποβλήτων, επιβάρυνση επιφανειακών και υπογείων νερών).

- Η αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης μεθόδου ανάκτησης χρυσού (ακαριαίας τήξης) και οι φόβοι για ενδεχόμενη χρήση μεθόδων κυάνωσης.

- Οι ασάφειες του Επενδυτικού Σχεδίου και της ΠΠΕ σε διάφορα θέματα (μέθοδοι επεξεργασίας μεταλλευμάτων, χρονοδιαγράμματα έργων, χώροι απόθεσης αποβλήτων κλπ)

Η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου θα είναι επιθυμητή, στην περίπτωση που η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου θα πραγματοποιείται με τις ελάχιστες δυνατές επιπτώσεις στο περιβάλλον, θα ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη της τοπικής και εθνικής οικονομίας, και θα επιστρέφει μέρος των κερδών στην ίδια την περιοχή, κυρίως με δράσεις για την απόδοση ενός καλύτερου περιβάλλοντος στην τοπική κοινωνία, αλλά και την κοινωνική αναβάθμιση.

8.1. Προτεινόμενες Γενικές Αρχές και Κατευθύνσεις

Ως εκ τούτου συνάγεται ότι βασικός σκοπός πρέπει να αποτελεί η μέγιστη δυνατή ελαχιστοποίηση των αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω της υλοποίησης των έργων κατά τρόπο περιβαλλοντικά, κοινωνικά, και αναπτυξιακά αποδεκτό, σύμφωνα με τις παρακάτω προτεινόμενες Γενικές Αρχές:

- Εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την υλοποίηση του έργου.

- Ανάληψη δράσεων για την αποκατάσταση του ευρύτερου περιβάλλοντος και την αναίρεση των επιπτώσεων από τη διαχρονική λειτουργία των μεταλλείων, με στόχο την απόδοση ενός καλύτερου περιβάλλοντος στην τοπική κοινωνία.

- Δέσμευση για τη δημιουργία και διατήρηση των προβλεπόμενων θέσεων εργασίας (περίπου 1500 άμεσα εργαζόμενοι και 5000 έμμεσα, σήμερα απασχολούνται 350), καθώς και την προάσπιση του κριτηρίου της εντοπιότητας..

- Απόδοση μέρους των κερδών από την εκμετάλλευση των μεταλλευτικών πόρων στην τοπική κοινωνία, με τη μορφή έργων και δράσεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

- Θέσπιση αποτελεσματικού και αξιόπιστου μηχανισμού παρακολούθησης και ελέγχου της λειτουργίας της δραστηριότητας.

- Ολοκλήρωση όλων των αναγκαίων μελετών προκειμένου να υπάρχει σαφής εικόνα για την υφιστάμενη κατάσταση και τα αναγκαία μέτρα, πριν την αδειοδότηση των έργων και πρόβλεψη λειτουργικής επικαιροποίησης με μελέτες και δράσεις

- Άμεση εκκίνηση των δράσεων για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, που έπρεπε ήδη να είχαν υλοποιηθεί, σύμφωνα με τις προηγούμενες ΕΠΟ και την υλοποίηση των νέων δράσεων αποκατάστασης, κατά το δυνατόν παράλληλα και ανάλογα με την εξέλιξη των έργων εκμετάλλευσης, δεδομένου ότι ο νέος σχεδιασμός επιτρέπει τον σχεδιασμό περισσότερο δομικών αντιμετωπίσεων..

- Προστασία, αποκατάσταση και διαχείριση των επιφανειακών και υπογείων νερών κατά ορθολογικό και βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με τις αρχές του Π.Δ. 51/07 (Οδηγία 2000/60/ΕΚ για τα νερά).

- Εφαρμογή της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ και του Π.Δ. 148/09 για την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση ζημιών στο περιβάλλον, βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».

- Διαχείριση όλων των αποβλήτων της εξορυκτικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τις αρχές της κείμενης νομοθεσίας. Θέσπιση αυστηρών προδιαγραφών ασφαλείας για τους νέους χώρους απόθεσης αποβλήτων και διεξοδική διερεύνηση της επικινδυνότητας όλων των υλικών.

- Αποκλεισμό χρήσης τεχνολογίας κυανιούχων ενώσεων στη μεταλλουργία χρυσού και άλλων μετάλλων, σύμφωνα και με την πρόταση της εταιρείας για χρήση πυρομεταλλουργικής μεθόδου.

- Σχεδιασμό των έργων προστασίας του περιβάλλοντος για ακόμη δυσμενέστερα ακραία σενάρια, δεδομένης της επιδείνωσης των ακραίων καιρικών φαινομένων και των κλιματικών αλλαγών, αλλά και της έντονης σεισμικότητας της περιοχής.

- Υποβολή και έγκριση νέας ΜΠΕ για την τυχόν εκμετάλλευση νέων θέσεων, μετά τη διενέργεια ερευνών.

- Εφαρμογή κείμενης νομοθεσίας όπως η Οδηγία 96/61/ΕΚ «Για τον ολοκληρωμένο έλεγχο και πρόληψη της Ρύπανσης στη βιομηχανία», η Οδηγία 2006/61/ΕΚ ΚΑΙ Η ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/2009(ΦΕΚ2076/Β/25.9.2009) ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ, ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (Κ.Μ.Λ.Ε) ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΕΙ, καθώς και το Π.Δ. 148/2009 για την Περιβαλλοντική Ευθύνη.

Οι παραπάνω αρχές είναι αναγκαίο να διέπουν την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία αναμένεται να υποβληθεί από την εταιρεία, μετά την, με Α.Π.: οικ. 144824/24.09.09, θετική γνωμοδότηση της ΕΥΠΕ του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Επιπλέον, η νέα ΜΠΕ θα πρέπει, συν τοις άλλοις, να αντιμετωπίζει με σαφήνεια και πληρότητα τα θέματα που παρατίθενται παρακάτω, προτείνοντας έργα, μέτρα και δράσεις ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.

8.2. Ειδικότερα μέτρα προστασίας περιβάλλοντος για την υλοποίηση του συνολικού επενδυτικού σχεδίου

Από την πλευρά της ΕΥΕΠ επισημαίνονται συμπληρωματικά και όχι περιοριστικά, τα παρακάτω θέματα – προτάσεις:

Χρονοδιαγράμματα – Δράσεις αποκατάστασης

Να τεθούν συγκεκριμένα και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα για τα έργα αποκατάστασης και εξυγίανσης (χώρων απόθεσης, νερών, ιζημάτων) και ειδικότερα για τα ρέματα Πόρτο, Καρβουνόσκαλα και Κοκκινόλακκα και την παράκτια ζώνη του Στρατωνίου, καθώς και των χώρων ανεξέλεγκτων αποθέσεων της ευρύτερης περιοχής του Στρατωνίου και Ολυμπιάδος.

Ειδικά για τη λίμνη τελμάτων Ολυμπιάδας, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην κοίτη του Ξηρόλακκα, υπάρχει η ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων για την αποφυγή παρασυρμού των αποβλήτων από το ρέμα και την αποφυγή διαρροών των στραγγισμάτων στο έδαφος, μέχρι την εξεύρεση οριστικής λύσης για τη διαχείρισή τους. (Εχει ήδη κατατεθεί ΜΠΕ)

Μέθοδοι εμπλουτισμού – μεταλλουργίας

Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πλήρως και να οριστικοποιηθεί ποιες θα είναι οι μέθοδοι παραγωγής, ώστε να αποκλειστεί η επανάληψη διαμάχης, όπως για τη μέθοδο της μηχανικής εξόρυξης.

Διάθεση αποβλήτων

Ο προτεινόμενος χώρος για τη συγκέντρωση και διάθεση των αποβλήτων της μέχρι σήμερα, αλλά και της μελλοντικής εξορυκτικής δραστηριότητας χωροθετείται εντός της λεκάνης του Κοκκινόλακκα, η οποία θα υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις μεγάλης έκτασης. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να προταθούν εναλλακτικές λύσεις και να γίνει τεκμηριωμένη επιλογή της τελικής θέσης. Η τελική πρόταση θα πρέπει να περιγράφει με σαφήνεια και πληρότητα όλα τα χαρακτηριστικά και μέτρα πρόληψης του έργου, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος.

Επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον των Σκουριών

Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η κατάληψη της επιφάνειας στις Σκουριές δεν θα ξεπεράσει την ελάχιστη αναγκαία και μόνον εφόσον διασφαλισθούν πλήρως όλα τα εχέγγυα για υψηλή προστασία του περιβάλλοντος με προτεραιότητα την υπόγεια εκμετάλλευση, εφόσον απαιτεί μικρότερη επιφάνεια.

Ασφάλεια Στρατονίκης

Η συνέχιση της εξορυκτικής δραστηριότητας κάτω από τη Στρατονίκη θα πρέπει να εξασφαλίζει την προστασία του οικισμού από αστοχίες, με την ολοκλήρωση των μελετών και τη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων.

Λιθογόμωση ορυχείων Μαντέμ Λάκκου και Μαύρων Πετρών

Θα πρέπει να επιταχυνθεί και να επιβεβαιωθεί η πλήρωση όλων των κενών που δημιουργήθηκαν από τις εξορύξεις.

Επείγει η ολοκλήρωση της διερεύνησης για την αντιφατική συμπεριφορά των υλικών λιθογόμωσης και η λήψη των αναγκαίων μέτρων.

Οριοθέτηση ρεμάτων

Οριοθέτηση και των υπολοίπων ρεμάτων που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του έργου (ρέμα Αργυρώς, Πόρτο κλπ)

Έργα για τον καθαρισμό–διάνοιξη της κοίτης των ρεμάτων που διέρχονται από κατοικημένες περιοχές, για την αποφυγή συνεπειών πλημμυρικών φαινομένων, όπως αυτό της 10.02.10.

Διαχείριση νερών μεταλλείων

Πρόβλεψη για δυνατότητα συγκράτησης και εκτροπής των νερών σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, ώστε να αποκλεισθεί η διαφυγή τους στη θάλασσα χωρίς επεξεργασία, ενώ θα πρέπει να συγκεντρωθούν και να επεξεργαστούν όλες οι όξινες απορροές (νερά στοάς +323, μονάδας λιθογόμωσης Μαντέμ Λάκκου κλπ).

Σημαντικό είναι το θέμα της διάθεσης των επεξεργασμένων νερών από τη νέα μονάδα, τα οποία κρίνεται ορθότερο να διοχετεύονται μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού στη θάλασσα, και όχι στον Κοκκινόλακκα, ώστε να μην υπάρχει το ενδεχόμενο επιβάρυνσης του ταμιευτήρα του Ασπρπόλακκα, από τον οποίο υδροδοτείται η περιοχή της Ιερισσού.

Διάθεση αδρανών

Η συστηματικότερη και πιο αξιόπιστη εξέταση των αδρανών, ως προς την επικινδυνότητά τους, πριν τη χρήση τους ή τη διάθεσή τους στην αγορά.

Μέτρα περιορισμού της έκλυσης σκόνης

Λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την αποφυγή εκπομπών σκόνης μεταλλευτικών υλικών (τσιμεντόστρωση–στέγαση χώρων αποθήκευσης, ελαχιστοποίηση χρόνου αποθήκευσης κλπ)

Μηχανισμός παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων

Η εγκατάσταση συστήματος on-line μέτρησης επιλεγμένων παραμέτρων ποιότητας και η διάθεσή τους στο διαδίκτυο.

Σχέδια αντιμετώπισης κινδύνου

Εκπόνηση επικαιροποιημένων και αναλυτικών σχεδίων αντιμετώπισης περιβαλλοντικού κινδύνου και ανάπτυξη μηχανισμού και υποδομής για την εφαρμογή τους.

Οριοθέτηση ρεμάτων

Θα πρέπει να προωθηθεί, μετά από αίτημα της εταιρείας προς τις αρμόδιες Υπηρεσιίες, η διαδικασία οριοθέτησης όλων των ρεμάτων που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του έργου (ρέμα Αργυρώς, Πόρτο κλπ), να υποβληθούν μελέτες και να αναληφθούν δράσεις για τον καθαρισμό – διάνοιξη της κοίτης των ρεμάτων που διέρχονται από κατοικημένες περιοχές για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, όπως αυτό της 10.02.10.

Διαχείριση νερών μεταλλείων

Η εταιρεία οφείλει να προβλέψει μέτρα για τη δυνατότητα συγκράτησης και εκτροπής των νερών σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, ώστε να αποκλεισθεί η διαφυγή τους στη θάλασσα και να αναλάβει την υλοποίησή τους εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και πάντως όχι αργότερο από ένα χρόνο από την έγκριση της ΑΕΠΟ.

Διάθεση αδρανών

Η εταιρεία θα πρέπει να εξετάζει συστηματικά και να αναλύει, μέσω αξιόπιστων μεθόδων, τα αδρανή, ως προς την επικινδυνότητά τους, πριν τη διάθεσή τους στην αγορά για έργα οδοποιίας κ.α.

Μέτρα περιορισμού της έκλυσης σκόνης

Για τον περιορισμό της έκλυσης σκόνης μεταλλευτικών υλικών (τσιμεντόστρωση – στέγαση χώρων αποθήκευσης, ελαχιστοποίηση χρόνου αποθήκευσης κλπ) επιβάλλεται η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων όπως διαβροχή, κλπ.

Μηχανισμός παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων

Θα πρέπει να εγκατασταθεί, με ευθύνη της εταιρείας, σύστημα on-line μέτρησης επιλεγμένων παραμέτρων ποιότητας και τα αποτελέσματα θα διατίθενται στο διαδίκτυο.

Σαφές χρονοδιαγράμματα για υλοποίηση δράσεων (έργων) πρόληψης – αποκατάστασης

Η εταιρεία θα πρέπει να υποβάλλει μελέτες, όπου θα υποδεικνύονται με σαφήνεια όλα τα αναγκαία έργα αποκατάστασης των χώρων απόθεσης, των νερών και ιζημάτων και ειδικότερα για τα ρέματα Πόρτο, Καρβουνόσκαλα και Κοκκινόλακκα, καθώς και για την παράκτια ζώνη του Στρατωνίου και των χώρων ανεξέλεγκτων αποθέσεων της ευρύτερης περιοχής του Στρατωνίου, καθώς και σαφές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτών.

Σχέδια αντιμετώπισης κινδύνου

Η εταιρεία οφείλει να εκπονήσει σχέδιο αντιμετώπισης περιβαλλοντικού κινδύνου και ανάπτυξη μηχανισμού και υποδομής για την εφαρμογή τους.

9. Απαντήσεις στα αιτήματα περιβαλλοντικών οργανώσεων και κατοίκων της περιοχής

Παράλληλα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δοθούν ικανοποιητικές απαντήσεις στις αιτιάσεις των διαφόρων περιβαλλοντικών οργανώσεων σχετικά με τα βασικά μειονεκτήματα του επενδυτικού σχεδίου, που προβάλλονται από μέρους τους και ειδικότερα :

- Αποφυγή αέριας ρύπανσης από τη χρήση πυρομεταλλουργικών μεθόδων: Εκτός από τα "ευγενή" μέταλλα (χρυσός και άργυρος), τα μεταλλεύματα της Χαλκιδικής περιέχουν θείο και αρσενικό σε πολύ υψηλές περιεκτικότητες, μόλυβδο, ψευδάργυρο, σίδηρο, κάδμιο, μαγγάνιο, κοβάλτιο και άλλα βαρέα μέταλλα, από την καύση των οποίων αναμένεται να παράγεται μια τεράστια ποικιλία αέριων και σωματιδιακών χημικών ενώσεων. Στη βάση αυτή είναι απαραίτητο να ληφθούν τα ενδεδειγμένα μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται η δέσμευση των ποσοτήτων διοξειδίου του θείου (SO2) που θα εκπέμπονται και η όδευσή τους σε ειδικό εργοστάσιο για την μετατροπή τους σε θειϊκό οξύ (H2SO4), καθώς και ο τρόπος μεταφοράς των παραγόμενων ετησίως τόνων θειϊκού οξέος (ασφαλής μεταφορά και αποθήκευση), όπως επίσης και του παραγόμενου αρσενικού.

- Λιμάνι Στρατωνίου: απαιτείται προσεκτική προσέγγιση ώστε να μη μετατραπεί το λιμάνι του Στρατωνίου σε λιμάνι βαριάς βιομηχανίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη φυσική διαμόρφωση του Στρατωνίου.

- Σαφή χρονοδιαγράμματα και διασφαλίσεις για την περιοχή Μαντέμ Λάκο:

Απαιτείται να τεθούν συγκεκριμένα χρονικά όρια για τη μεταφορά του Εργοστασίου Εμπλουτισμού στο Μάντεμ Λάκο, με τη δέσμευση ότι καμία δραστηριότητα δεν θα γίνεται επιφανειακά, εκτός από τους αναγκαίους χώρους εξυπηρέτησης των εργαζομένων.

Διασφάλιση σχετικά με υπόγεια εκσκαφή του κοιτάσματος, με παράλληλη τσιμεντοποιημένη λιθογόμωση και υπόγεια μεταφορά του προϊόντος στο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Μάντεμ Λάκκο”.

Να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα που ορίζεται στην ΠΠΕ για το πρόγραμμα “Ολυμπιάδα” σε τέσσερις (4) φάσεις:

Φάση 1: Προετοιμασία εγκαταστάσεων. Διάρκεια 2 χρόνια.

Φάση 2: Ανάπτυξη – παραγωγή με εμπλουτισμό του μεταλλεύματος στις εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας (250.000 τόνους/έτος). Διάρκεια 3 χρόνια.

Φάση 3: Ανάπτυξη- παραγωγή με εμπλουτισμό του μεταλλεύματος στις εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας (400.000 τόνους/έτος). Διάρκεια 4 χρόνια.

Φάση 4: Παραγωγή 900.000 τόνων/έτος με λειτουργία της στοάς μεταφοράς στο Μαντέμ Λάκκο. Διάρκεια 10 χρόνια.

- Ολυμπιάδα

Απαραίτητο θεωρείται να καθορισθεί το υλικό με το οποίο θα γίνεται η λιθογόμωση των υπόγειων έργων της Ολυμπιάδας (όχι επικίνδυνα απόβλητα…).

Γενικότερα, θα πρέπει να δεσμευτεί η εταιρεία για τη λιθογόμωση όλων των παλαιών στοών, εκτός ορισμένων που μπορεί να διατηρηθούν για εκπαιδευτικούς, επιστημονικούς σκοπούς, αποκλειστικά με ΜΗ επικίνδυνα απόβλητα”,

Να δεσμευτεί η εταιρεία ότι, σύμφωνα με την ΠΠΕ, οι Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Στρατωνίου θα λειτουργούν μέχρι να εξαντληθεί το κοίτασμα Μαύρες Πέτρες κάτω από τη Στρατονίκη και μέχρι να λειτουργήσει η στοά μεταφοράς μεταλλεύματος από την Ολυμπιάδα.

- Παραλιακή ζώνη

Να αποδοθεί όλη η παραλιακή ζώνη από την Ολυμπιάδα -Στρατώνι- Ιερισσός- Νέα Ρόδα – Ουρανούπολη για τουριστική ή οικιστική εκμετάλλευση με αποκατάσταση – υποχρεωτικά – της παραλιακής ζώνης (κυρίως απομάκρυνση των δεκάδων εκατομμυρίων τόνων τοξικών αποβλήτων από τη στεριά και τη θάλασσα.

- Τέλματα

Να γίνει προσπάθεια να καταργηθεί η υγρή απόθεση αποβλήτων και σε κάθε περίπτωση τα τέλματα του εμπλουτισμού θα πρέπει να απενεργοποιούνται (επεξεργασία) ώστε να μην είναι σε καμία περίπτωση επικίνδυνα αν υπάρχξουν από τους περιβαλλοντικούς χαρακτηρισμούς τέτοια..

Να δημιουργηθούν νέες στοές προσπέλασης μεγάλων διαστάσεων συνολικού μήκους 3 χιλιομέτρων και νέα μονάδα κατεργασίας νερών μεταλλείου.

Να τηρηθούν οι όροι των αδειοδοτικών πράξεων της εξόρυξης στις Μαύρες Πέτρες (ΚΥΑ 45129/1999, 143088/2005): Αποφόρτιση φράγματος “Καρακόλι” και των σωρών “Σεβαλιέ.

- Σκουριές

Η νέα εκμετάλλευση στην περιοχή «Σκουριές» αποτελεί και σημείο αιχμής για τις Περιβαλλοντικές Οργανώσεις οι οποίες έχουν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες κύρια για τα ζητήματα ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Παράλληλα οι αναλύσεις έχουν δείξει ότι πράγματι στην περιοχή υπάρχει πρόβλημα από την παρουσία βαρέων μετάλλων στα νερά. Είναι λοιπόν ευνόητο ότι πρέπει να διασφαλισθεί η λήψη των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων που θα αποσκοπούν στην προστασία του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής, δεδομένης της προβλεπόμενης εκμετάλλευσης ενός μεγάλου κοιτάσματος που υπάρχει στην περιοχή.

Συνιστούμε, ως εκ τούτου, τη χρήση βέλτιστων τεχνικών, ώστε να μην επηρεάζεται ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής (ενδεχομένως συνδυασμός ανοικτής και υπόγειας εκσκαφής), αλλά και ειδική μέριμνα σχετικά με τους χώρους απόθεσης των στείρων και λοιπών καταλοίπων της εξόρυξης ώστε να καταλαμβάνεται και η μικρότερη δυνατή έκταση γης.

Προτείνουμε έτσι να διασφαλίζεται πλήρως το γεγονός ότι η επιφανειακή εξόρυξη και το εργοστάσιο εμπλουτισμού θα χρησιμοποιήσει την μικρότερη δυνατή έκταση και δεν θα επεκταθεί σε περαιτέρω έκταση (κατάληψη δάσους).

Να διασφαλισθεί επίσης ότι το εργοστάσιο Μεταλλουργίας Χρυσού -Χαλκού και άλλων μετάλλων στην περιοχή του Μάντεμ Λάκκου θα κάνει χρήση τεχνολογίας της ακαριαίας τήξης (Flash smelting) που παράγει μόνο στερεά παραπροϊόντα χωρίς χρήση κυανιουχων αλάτων ή άλλων ουσιών”.

Σκόπιμο είναι να δοθούν τεκμηριωμένες απαντήσεις σχετικά με την ανάγκη κατασκευής εργοστασιακού συγκροτήματος flash smelting στο Μαντέμ Λάκκο (είναι ασαφείς και γενικόλογες οι αναφορές της ΠΠΕ σχετικά με την πυρομεταλλουργική μέθοδος flash smelting η οποία θα χρησιμοποιείται και για την μεταλλουργική παραγωγή μολύβδου/αργύρου και ψευδαργύρου στο συγκρότημα του Μαντέμ Λάκκου).

10. Δειγματοληψία – αποτελέσματα αναλύσεων ΙΓΜΕ

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ελήφθησαν επτά (7) δείγματα νερών, πέντε (5) δείγματα από το τέλμα απόθεσης του εργοστασίου εμπλουτισμού στο Στρατώνι και ένα (1) δείγμα από δοκίμιο του υλικού επαναπλήρωσης (backfill) των στοών στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες. Τα δείγματα απεστάλησαν στο ΙΓΜΕ για αναλύσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ΙΓΜΕ σας επισημαίνουμε παρακάτω τα γενικά συμπεράσματα :

Δείγματα νερών

Από τα αποτελέσματα της δειγματοληψίας των νερών μεταλλείων προκύπτει ότι οι ποιότητες νερών που απορρίπτονται σε υδάτινους αποδέκτες (Θάλασσα, Κοκκινόλακκας, Μαυρόλακκας) πληρούν τους περιβαλλοντικούς όρους που έχουν τεθεί από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής.

Από το υδατόρεμα Αργυρώ που διέρχεται στις ανατολικές παρυφές του Στρατωνίου, ανάντη των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, πάρθηκε επίσης ένα δείγμα επιφανειακών νερών και διαπιστώθηκε ότι περιέχουν σχετικά αυξημένες τιμές σε βαριά μέταλλα (Zn, Mn, Cd, Ni) και SO4 που αποδίδονται σε μεταλλοφορίες του φυσικού υποβάθρου.

Στην περιοχή του μεταλλείου Ολυμπιάδας πάρθηκαν δύο δείγματα, ένα από επιφανειακό νερό του Μαυρόλακκα, κοντά στην θέση απόθεσης τέλματος του εργοστασίου εμπλουτισμού και ένα από τα νερά του μεταλλείου Ολυμπιάδος στη θέση που απορρίπτονται στον Μαυρόλακκα. Τα νερά του μεταλλείου Ολυμπιάδος αντλούνται από τα υπόγεια έργα, μεταφέρονται με αγωγό στην περιοχή του εργοστασίου εμπλουτισμού, δεν γίνεται καμία χημική επεξεργασία, παρά μόνο διέρχονται μέσα από τις δεξαμενές καθίζησης αιωρουμένων σωματιδίων που είναι στην περιοχή του εργοστασίου εμπλουτισμού. Το μεταλλείο Ολυμπιάδος ήταν σε λειτουργία το διάστημα 1974-1999 ενώ από το 1999 μέχρι σήμερα γίνεται μόνο άντληση νερών.

Στο ρέμα Μαυρόλακκα στη θέση ανάντη του σημείου απόρριψης των νερών του μεταλλείου η αγωγιμότητα είναι χαμηλή (331 μS/cm) και στα νερά του μεταλλείου Ολυμπιάδας στη θέση απόρριψης στον Μαυρόλακκα είναι επίσης χαμηλή ( 600 μS/cm). Οι τιμές του οξυγόνου εν διαλύσει (DΟ) κυμαίνονται από 6,2-9,2mg/l και θεωρούνται φυσιολογικές.

Οξύτητα (pH): Τα μη επεξεργασμένα νερά που επεξεργάζονται στη μονάδα του Στρατωνίου είναι όξινα (pH=2,6) και αντίστοιχα αυτά που επεξεργάζονται στη μονάδα του Μαδέμ Λάκκος είναι ελαφρά όξινα (pH=6,21). Στο μεταλλείο Ολυμπιάδας τα νερά είναι αλκαλικά (pH=8,24). Τα νερά από το Αργυρώ ρέμα και το Μαυρόλακκα είναι επίσης αλκαλικά (pH =7,47 και 8,66 αντίστοιχα).

Αγωγιμότητα: Η αγωγιμότητα των νερών που επεξεργάζονται στη μονάδα του Στρατωνίου πριν την εξουδετέρωση είναι 4010 μS/cm και γίνεται 3330 μS/cm μετα την εξουδετέρωση. Αντίστοιχα η αγωγιμότητα των νερών στη μονάδα του Μαδέμ Λάκκος είναι 1550 μS/cm πριν την εξουδετέρωση και γίνεται 1310 μS/cm μετά την εξουδετέρωση.

Σημειώνεται ότι τα όρια ποσιμότητας των νερών για την αγωγιμότητα είναι 2500 μS/cm και στο pH=9,5.

Στο ρέμα Αργυρώ η αγωγιμότητα του επιφανειακού νερού είναι 2198 μS/cm, που δείχνει ότι το νερό, αν και ανάντη των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων, επηρεάζεται από την παρουσία εστιών ρύπανσης (μεταλλοφόρες ζώνες από οξειδωμένο διάσπαρτο σιδηροπυρίτη δηλαδή γηγενή μεταλλοφορία του φυσικού υποβάθρου και μεταλλοφόρες αποθέσεις στείρων π.χ. από διάνοιξη δρόμων)

Νερά μεταλλείων

Τα μη επεξεργασμένα νερά των μεταλλείων Μαδέμ Λάκκος και Μαύρες Πέτρες έχουν υψηλές τιμές σε βαρέα μέταλλα, τοξικά στοιχεία (Al, Fe, Pb, Zn, Mn, Cd, Ni, Cο, As), καθώς επίσης στα στοιχεία Ca, Mg, Ba και στις θειικές ρίζες (SO4). Μετά την επεξεργασία των οι τιμές στα βαρέα μέταλλα, τοξικά στοιχεία είναι πολύ χαμηλές και πληρούν τις προδιαγραφές για απόρριψη σε υδάτινους αποδέκτες.

Τα νερά του μεταλλείου Ολυμπιάδας περιέχουν γενικά χαμηλές συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα, τοξικά στοιχεία και θειικές ρίζες και όλα τα στοιχεία είναι σε επίπεδα μικρότερα των θεσμοθετημένων περιβαλλοντικών ορίων για απόρριψη υγρών αποβλήτων στους φυσικούς αποδέκτες του Ν. Χαλκιδικής (ΝΑ Χαλκιδικής 96400/85, ΦΕΚ 573Β).

Τα επιφανειακά νερά Μαυρόλακκα ανάντη των μεταλλευτικών εργασιών περιέχουν σχετικά υψηλές τιμές στο αρσενικό (30μgr/l), αλλά πάντα μικρότερες του θεσμοθετημένου ορίου ποιότητας του ρέματος που είναι τα 50 μg/l.

Σημειώνεται ότι το Κηπουρίστας ρέμα διέρχεται από χώρους με αποθέσεις σκουριών (slags) που είναι ίχνη παλαιάς μεταλλευτικής δραστηριότητας και βρίσκονται ανάντη του μεταλλείου Ολυμπιάδας. Από προηγούμενες δειγματοληψίες νερών το Κηπουρίστας ρέμα παρουσιάζει σχετικά αυξημένες τιμές σε αρσενικό (30-80μgr/l) και μετά τη συμβολή του επιβαρύνει τα επιφανειακά νερά στον Μαυρόλακκα.

Στο ρέμα Αργυρώς τα επιφανειακά νερά ακόμα και ανάντη των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων περιέχουν υψηλές τιμές σε: Mn, Zn, Cd, Ni, Co, SO4 που δείχνει ότι επηρεάζονται από την μεταλλοφορία του φυσικού υποβάθρου.

Δείγματα τέλματος

Τα δείγματα τέλματος ελήφθησαν από το εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Στρατώνι και συγκεκριμένα από το cake, το αδρόκοκκο υλικό, τη λάσπη που προκύπτει από την εξουδετέρωση των όξινων νερών των μεταλλείων, το υλικό τροφοδοσίας της φιλτρόπρεσας και το τέλμα απόθεσης στη δεξαμενή Σεβαλιέ. Ένα δοκίμιο για δοκιμές leaching ελήφθη επίσης από το υλικό επαναπλήρωσης των στοών στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες. Οι δοκιμές έκπλυσης στο δοκίμιο από το υλικό πλήρωσης των στοών στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες είναι σε εξέλιξη, η διάρκεια των δοκιμών είναι δύο μήνες και τα αποτελέσματα αναμένεται να είναι διαθέσιμα εντός του Ιουλίου. Επίσης τα αποτελέσματα από τις χημικές αναλύσεις των τελμάτων θα υποβληθούν μαζί με τα αποτελέσματα τις δοκιμές έκπλυσης.