Η ρύπανση του Ασωπού: Ένα Περιβαλλοντικό Έγκλημα Ευρωπαϊκής Σημασίας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Οι Οικολόγοι Πράσινοι και το Ινστιτούτο Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού (Βοιωτία), με την υποστήριξη των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, έφεραν το θέμα της ρύπανσης του Ασωπού αλλά και της Κορώνειας και του Κορινθιακού με μια σειρά δράσεων, το διήμερο 14 και 15 Απριλίου, στις Βρυξέλες, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να δείξουν ότι ένα περιβαλλοντικό έγκλημα ευρωπαϊκής σημασίας όπως η ρύπανση του Ασωπού δεν μπορεί πλέον να κρύβεται από την κυβέρνηση και τις τοπικές αρχές κάτω από το χαλί.

Μέσα από σειρά παρεμβάσεων και δράσεων (ημερίδα στο Ευρωκοινοβούλιο, συναντήσεις με στελέχη της Κομισιόν και με το Γραφείο του Επιτρόπου για το Περιβάλλον κ. Στ. Δήμα, μήνυμα της ακτιβίστριας Ε. Μπρόκοβιτς, εκδήλωση μπροστά στο Ευρωκοινοβούλιο, συνέντευξη στα διεθνή ΜΜΕ με τη συμμετοχή της συν-προέδρου των Πρασίνων κ. Μ. Φρασόνι) αναδείχτηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι επιπτώσεις της ρύπανσης της ευρύτερης περιοχής του Ασωπού στην υγεία, στο περιβάλλον, στη γεωργία-κτηνοτροφία και γενικότερα στην οικονομία μιας μεγάλης περιοχής αλλά και η υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να σταματήσει να παραβιάζεται βάναυσα η ευρωπαϊκή πολιτική.

Ακολουθεί αναλυτική ενημέρωση για τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματα
Αναλυτικά

(α) Συνάντηση με στελέχη της Κομισιόν και το Γραφείο του Επιτρόπου για το Περιβάλλον 14/4

Αντιπροσωπεία των Οικολόγων Πράσινων (μεταξύ των οποίων οι Μ. Τρεμόπουλος και Ν. Χρυσόγελος 2 από τους επικεφαλής του ψηφοδελτίου, η Μ. Βιτωράκη συντονίστρια σε θέματα νερού και αποβλήτων), του Ινστιτούτο Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού (μεταξύ των οποίων ο παπαΓιάννης Οικονομίδης και ο Θ. Παντέλογλου χημικός) καθώς και οι νομικοί Γ. Μπάλιας και Γ. Κτιστάκης) και η Μ. Καραβασίλη (πρώην δ/ντρια των Επιθεωρητών περιβάλλοντος) συναντήθηκαν με στελέχη διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που χειρίζεται τα θέματα των νερών και των αποβλήτων καθώς και με τον Δ. Γιωτάκο, Δ/ντή του Γραφείου του Επιτρόπου για το Περιβάλλον (ο Επίτροπος κ Στ. Δήμας έστειλε μήνυμα στην ημερίδα αλλά δεν μπορούσε να συμμετάσχει λόγω της εκτάκτου συνόδου των υπουργών Περιβάλλοντος στην Τσεχία). Στις συναντήσεις συζητήθηκε η παραβίαση μιας σειράς ευρωπαϊκών οδηγιών που αφορούν τα νερά, τα υπόγεια νερά, τη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων, τη λειτουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων καθώς και την ευθύνη του ρυπαίνοντα να αποκαταστήσει την ζημιά που έχει προκαλέσει.

(β) Ημερίδα στο Ευρωκοινοβούλιο 15/4

Στην ημερίδα που οργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τους Οικολόγους Πράσινους και το Ινστιτούτο Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού (Βοιωτία), με την υποστήριξη των Πράσινων Ευρωβουλευτών συμμετείχαν στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τις Διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Υγείας, πράσινοι Ευρωβουλευτές και επιστημονικά στελέχη των Πρασίνων, επιστήμονες, τοπικοί φορείς, εκπρόσωποι των Οικολόγων Πράσινωνενώ έκαναν παρέμβαση και οι έλληνες ευρωβουλευτές κ. Παπαδημούλης και Παπαστάμκος.

Στο Ευρωκοινοβούλιο έφτασε εσπευσμένα για να μιλήσει στην ημερίδα και να «απαντήσει στις απόψεις των Οικολόγων Πράσινων και των τοπικών φορέων» ο Γ.Γ. του ΥΠΕΧΩΔΕ κ Ε. Μπαλτάς, που ωραιοποίησε την κατάσταση, ισχυρίστηκε ότι τα επιφανειακά νερά είναι πλέον καθαρά αλλά δεν απάντησε στα συγκεκριμένα ερωτήματα που έθεσαν οι πολίτες και οι επιστήμονες βασιζόμενοι σε ατράνταχτα στοιχεία. Μάλιστα, κάτοικοι της περιοχής, αγανακτισμένοι, του προσέφεραν μπουκάλια με «καθαρό» κατάμαυρο νερό που πήραν από τον Ασωπό δυο μόλις μέρες πιο πριν, όπως έκαναν εξάλλου και στην εκδήλωση για τον Ασωπό που πραγματοποιήθηκε έξω από το Ευρωκοινοβούλιο. Ο ΓΓ του ΥΠΕΧΩΔΕ δήλωσε ότι «η συγκεκριμένη εκδήλωση δεν υποστηρίζεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση της περιοχής μια και έχει δρομολογηθεί η επίλυση των προβλημάτων»!

Μήνυμα έστειλε ο Επίτροπος για το Περιβάλλον κ Στ. Δήμας στο οποίο τόνιζε ότι «υποστηρίζει όλες τις πρωτοβουλίες για την προστασία της περιοχής από τη ρύπανση».

H ημερίδα μεταδόθηκε ζωντανά μέσω του διαδικτύου και μπορεί να τη δει κάποιος από την ιστοσελίδα των Οικολόγων Πράσινων http://www.ecogreens.gr/ αλλά και από πολλά blogs και την διαδικτυακή τηλεόραση ecogreenstv. Αποσπάσματα μπορεί να δει κάποιος και από την ιστοσελίδα του ΣΚΑΙ. Στο διαδίκτυο μπορεί να δει κάποιος και τη δήλωση της ‘Εριν Μπόκοβιτς.

(γ) Εκδήλωση έξω από το Ευρωκοινοβούλιο

Εκδήλωση ενημέρωσης για τους Ευρωβουλευτές αλλά και τους επισκέπτες οργάνωσαν οι Οικολόγοι Πράσινοι και το Ινστιτούτο Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού (Βοιωτία) στην είσοδο του Ευρωκοινοβουλίου διανέμοντας μπουκάλια με νερό από το Ασωπό και φορώντας μπλουζάκια με το μήνυμα Aσωπός SOS.

(δ) Συνέντευξη στα διεθνή ΜΜΕ στις Βρυξέλες

Το θέμα του Ασωπού αποτέλεσε το θέμα συνέντευξης στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ που οργάνωσαν το πρωϊνό της 15ης Απριλίου μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο οι Οικολόγοι Πράσινοι, οι Ευρωπαίοι Πράσινοι και το Ινστιτούτο Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού (Βοιωτία), και στην οποία συμμετείχαν η Μόνικα Φρασόνι, συν-προέδρος των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, ο Θανάσης Πανέλογλου, MSc. Χημικός/χημικός μηχανικός, πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αειφορίας και Πολιτισμού και η Μαρία Βιτωράκη, συντονίστρια της Θεματικής Ομάδας «Περιβάλλον-Νερό» των Οικολόγων Πράσινων

Στη δήλωση της η Μόνικα Φρασόνι, συν-προέδρος των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο επισημαίνει ότι «H ρύπανση της ευρύτερης περιοχής του Ασωπού είναι κατάφωρη παραβίαση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τα νερά, την περιβαλλοντική ευθύνη και τα επικίνδυνα απόβλητα. Μέχρι τώρα δεν αντιμετωπίστηκε με επαρκή δράση είτε από την Ελληνική Κυβέρνηση είτε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πολύ συχνά η δικαιολογία της «οικονομικής ανάπτυξης» υπερισχύει του περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Αυτό ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η ζημιά στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον μπορεί να είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από επωφελής για την ανάπτυξη της οικονομίας».

(ε) Μήνυμα της ακτιβίστριας Έριν Μπρόκοβιτς

Στην ημερίδα αλλά και στο διαδίκτυο παρουσιάστηκε το μήνυμα της ακτιβίστριας Έριν Μπρόκοβιτς για την υπόθεση του Ασωπού το οποίο πήρε στέλεχος των Οικολόγων Πράσινων που ταξίδεψε στην Αμερική για το σκοπό αυτό και στο οποίο επισημαίνονται οι κίνδυνοι από την κατανάλωση νερού επιβαρυμένου από εξασθενές χρώμιο και άλλους ρύπους. Η Έριν Μπρόκοβιτς δηλώσει ότι θα βοηθήσει για να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση για την αντιμετώπιση της ρύπανσης, μεταξύ άλλων ζητώντας από αμερικανικές επιχειρήσεις που συνεργάζονται με ελληνικές που βρίσκονται στην περιοχή του Ασωπού να αποδείξουν ότι δεν ρυπαίνουν μέσα από τις δραστηριότητές τους την περιοχή.

(στ) Τα αποτελέσματα του διημέρου παρεμβάσεων και δράσεων στις Βρυξέλες:

Από τις επαφές με τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Γραφείο του Επιτρόπου για το Περιβάλλον και τις ομιλίες των συμμετεχόντων στην ημερίδα διαπιστώθηκαν μεταξύ άλλων ότι:

- Η Ελλάδα δεν έχει ανταποκριθεί μέχρι σήμερα στην υποχρέωσή της να καταθέσει σχέδιο για τις οριακές τιμές των διαφόρων ουσιών στα υπόγεια νερά, ούτε καν για την περιοχή του Ασωπού, όπως όφειλε να κάνει μέχρι το τέλος του 2008 και παρά την επιστολή που έχει στείλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν η ελληνική κυβέρνηση δεν ανταποκριθεί άμεσα τότε θα κινηθούν διαδικασίες σε βάρος της.

- Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει δώσει στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ποιος ευθύνεται για τη ρύπανση της περιοχής, ούτε καν Πράξεις Βεβαίωσης για την παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας από τις βιομηχανίες της περιοχής ώστε να είναι απόλυτα σαφές ποιος ευθύνεται για τη ρύπανση. Όπως επισήμανε στο μήνυμα του και ο Επίτροπος για το Περιβάλλον κ Στ. Δήμας «το θέμα της ρύπανσης του Ασωπού άνοιξε ξανά για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαιτίας των στοιχείων που ανέδειξαν οι ίδιοι οι πολίτες» και όχι από στοιχεία που έδωσε η κυβέρνηση. Μάλιστα η «διαδικασία που είχε ξεκινήσει το 2000 πάγωσε από την Κομισιόν εξαιτίας καθησυχαστικών απαντήσεων από την κυβέρνηση».

- Η Ελλάδα με μεγάλη καθυστέρηση και μετά από πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κινείται για την υλοποίηση των υποχρεώσεων της που προκύπτουν από την ευρωπαϊκή πολιτική για τα νερά, ενώ στην περίπτωση των επικινδύνων αποβλήτων δεν έχει στοιχειωδώς συμμορφωθεί μέχρι σήμερα. Για το λόγο αυτό είτε έχει καταδικαστεί ήδη από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο είτε είναι υπόλογη είτε βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές διαδικασίες για τα θέματα αυτά.

- Η ελληνική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να διαμορφώσει σχέδιο διαχείρισης των υδατικών πόρων σε όλες τις υδρολογικές λεκάνες – φυσικά και για την περιοχή του Ασωπού – που θα πρέπει θέσει σε συστηματική διαβούλευση με τους φορείς και τις σημαντικές κοινωνικές ομάδες. Η μη κατάθεση ενός τέτοιου σχεδίου ή η απουσία διαβούλευσης παραβιάζει την ευρωπαϊκή Οδηγία πλαίσιο για τα νερά (2000/60) και μπορεί να κινηθεί διαδικασία εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να μην έχει υλοποιηθεί κάτι τέτοιο μέχρι το τέλος του 2009 όπως ορίζει η Ευρωπαϊκή Οδηγία-Πλαίσιο για τα νερά που υιοθετήθηκε το 2000.

- Η Ελλάδα συνεχίζει να μην διαχειρίζεται σωστά τα επικίνδυνα απόβλητα και όπως τόνισε στο μήνυμα του ο Επίτροπος για το Περιβάλλον κ Στ. Δήμας «αναζητούνται κάπου 600.000 τόνοι επικινδύνων αποβλήτων για τα οποία δεν υπάρχουν στοιχεία από την Ελληνική κυβέρνηση».

- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει την πολιτική της σχετικά με το εξασθενές χρώμιο μια και πρόσφατες επιστημονικές έρευνες για την «ανάλυση κινδύνου» απέδειξαν την μεγάλη επικινδυνότητα του στην υγεία όχι μόνο για τους εργαζόμενους σε σχετικές βιομηχανίες αλλά και για το ευρύτερο κοινό από την κατανάλωση του μέσω του πόσιμου νερού. Παρότι θα χρειασθούν 2 τουλάχιστον χρόνια μέχρι να αναθεωρηθεί η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία που θα αναθεωρεί την πολιτική για το εξασθενές χρώμιο, η κυβέρνηση θα μπορούσε άμεσα να θεσπίσει αυστηρές προδιαγραφές χωρίς αυτό να έρχεται σε σύγκρουση με την ευρωπαϊκή πολιτική.

Συμπερασματικά:

- Οι Οικολόγοι Πράσινοι και οι τοπικοί φορείς δεσμεύτηκαν στους κοινοτικούς εκπροσώπους ότι θα αποστείλουν μελέτες και ότι άλλα επίσημα στοιχεία έχουν στη διάθεσή τους κάτι που όφειλε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση αλλά δεν έχει κάνει μέχρι σήμερα.
- Συμφωνήθηκε με τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υπάρχει συστηματική αλληλοενημέρωση για την εξέλιξη διαφόρων υποθέσεων που σχετίζονται με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στην περίπτωση του Ασωπού αλλά και της Κορώνειας.
- Οι τοπικοί φορείς , οι Οικολόγοι Πράσινοι αλλά τώρα και οι Ευρωπαίοι Πράσινοι ζητάνε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Ελληνική Κυβέρνηση μια και το θέμα πλέον της ρύπανσης του Ασωπού έχει ευρωπαϊκή διάσταση όπως συνειδητοποίησαν και τα στελέχη της Κοινότητας μέσα από τις επαφές αλλά και την ημερίδα στην οποία συμμετείχαν ως ομιλητές ή παρακολούθησαν. Τόσο οι υπηρεσίες της Κομισιόν όσο και ο Επίτροπος για το Περιβάλλον πρέπει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους να επιταχύνουν τις ενέργειες της Κομισιόν στην κατεύθυνση της αποτελεσματικής εφαρμογής της ευρωπαϊκής πολιτικής από την Ελλάδα στον τομέα της προστασίας και διαχείρισης των νερών, της διαχείρισης των επικινδύνων αποβλήτων καθώς και της εφαρμογής των αρχών «ο ρυπαίνων πληρώνει για την αποκατάσταση της ζημιάς που έχει προκληθεί».
- Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι από τη νέα κοινοβουλευτική περίοδο (ελπίζουμε πλέον με τη συμμετοχή στην ομάδα των Πρασίνων Ευρωβουλευτών και εκπροσώπων των Οικολόγων Πράσινων) θα αναλάβουν σειρά πρωτοβουλιών ώστε να ενεργοποιηθεί περισσότερο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ελληνική κυβέρνηση για τα θέματα του Ασωπού, της Κορώνειας, του Κορινθιακού, του Μαλλιακού, του Αμβρακικού αλλά και δεκάδων άλλων χαρακτηριστικών περιπτώσεων περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Η απουσία μέχρι τώρα βουλευτών των Οικολόγων Πράσινων στο ελληνικό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα στην Ελλάδα αλλά παρέμεναν σε σημαντικό βαθμό στο περιθώριο της πολιτικής με τραγικά σήμερα αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα που βιώνουμε σήμερα σε πολλές περιοχές είναι τραγικά. Η ενεργοποίηση των πολιτών και η συμμετοχή των Οικολόγων Πράσινων στο κοινοβούλιο θα ασκήσει ισχυρή πίεση για την επίλυση των προβλημάτων, όπως έδειξε και η πρωτοβουλία αυτή των Οικολόγων Πράσινων. Είναι καιρός για πράσινες λύσεις.