ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΩΠΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ: Μελέτη Ομάδας Εργασίας του ΤΕΕ, Ιούνιος 2009

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Μόλις ενημερώθηκαμε σχετικά με την ολοκλήρωση μελέτης, με θέμα την ανάδειξη και διαμόρφωση τελικής πρότασης επίλυσης του προβλήματος της σοβαρής ρύπανσης του ποταμού Ασωπού από υγρά τοξικά απόβλητα, από τον φίλο και συναγωνιστή Γιάννη Ζαμπετάκη, που τον ευχαριστούμε!

Η εν λόγω Ομάδα Εργασίας δημιουργήθηκε, μετά από πρόταση της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του ΤΕΕ (Πρακτικό ΜΕΠΑΑ Νο. 22, της 16ης Μαΐου 2007), την οποία αποδέχθηκε η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ και ανέθεσε την σχετική μελέτη με την απόφαση Α7/Σ42/2008. 

Πρόκειται για την πρώτη εμπεριστατωμένη μελέτη για το πρόβλημα, όπου παρουσιάζονται πολλές πτυχές, αλλά και υπάρχουσες επιστημονικές μελέτες και αναλύσεις και η οποία καταλήγει σε σειρά διαπιστώσεων και σημαντικών προτάσεων.

Αναρωτιόμαστε βεβαίως γιατί το ΤΕΕ δεν δημοσιοποίησε αυτή την τόσο σημαντική μελέτη, αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της και ΑΝ την παρέδωσε - ως όφειλε - στις αρμόδιες Υπηρεσίες αλλά και τους ενδιαφερόμενους φορείς!!!

Μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση γιατί δεν γίνεται καμμία αναφορά στο ρόλο των υφιστάμενων Μηχανισμών Ελέγχου και κυρίως της ΕΥΕΠ (θετικό ή αρνητικό) σε ενδεχόμενες παραλείψεις ή αστοχίες της διοίκησης, καθώς και στο ρόλο των κοινωνικών κα;ι άλλων φορέων που ανέδειξαν το ρπόβλημα και που για χρόνια φώναζαν και ζητούσαν βοήθεια, έχοντας αντιληφθεί το μείζον αυτό περιβαλλοντικό πρόβλημα, που πολλά χρόνια μετά έρχεται να επιβεβαιώσει - ευτυχώς - η σημαντική αυτή μελέτη της Ομάδας Εργασίας του ΤΕΕ...

Και τέλος, γιατί το ΤΕΕ δεν έχει ακόμη εκδώσει σχετική ανακοίνωση;;;

Ωστόσο, παραθέτουμε μερικά από τα συμπεράσματα:

Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία το πόσιμο νερό αποτελεί δημόσιο αγαθό μη
υπαγόμενο στους κανόνες της αγοράς που διέπεται από τους νόμους της
υγειονομικής μηχανικής (ΥΑ ΔΥ Γ2/38295/07), ενώ η παροχή του νερού σε
όλους τους πολίτες της επικράτειας αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας.

Επιπροσθέτως, στο προοίμιο της Οδηγίας 2000/60 ορίζεται ότι: «Το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως όλα τα άλλα, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει της κατάλληλης μεταχείρισης».

Ο ρόλος του Ασωπού ποταμού στην αναπλήρωση των υπόγειων υδροφόρων σχηματισμών της περιοχής, που αποτελούν πηγή αρδευτικού και πόσιμου νερού είναι καθοριστικός, γεγονός που επιτάσσει την άμεση και ολοκληρωμένη διαχείριση της ποιότητας των νερών του. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να επικεντρωθεί στον έλεγχο των σημειακών και των διάχυτων πηγών ρύπανσης.

Ο Ασωπός ποταμός τροφοδοτείται κυρίως από τα νερά των βροχοπτώσεων, ενώ μικρή ποσότητα νερού προέρχεται από αναβλύσεις. Από παλαιότερες μελέτες και μακροσκοπικές παρατηρήσεις της περιοχής, παρατηρούνται απότομες μεταβολές στην παροχή του ποταμού κατά τη διάρκεια του υδρολογικού έτους. Σε όλο το μήκος της διαδρομής του ο Ασωπός ποταμός λειτουργεί ως αποστραγγιστικό δίκτυο με απώλειες υδατικού φορτίου που μπορεί να υπερβαίνουν το 60% της παροχής ή και να είναι ολικές, όπως συχνά παρατηρείται στις περιόδους χαμηλών παροχών του ποταμού.

Στην περιοχή Οινοφύτων Σχηματαρίου εντοπίζεται η συγκέντρωση σημαντικού αριθμού και μεγέθους βιομηχανικών μονάδων. Μέχρι σήμερα δεν εφαρμόστηκε οργανωμένο σχέδιο για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, που είναι αναγκαίες τόσο για την οικονομική λειτουργία των μονάδων, αλλά κυρίως για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως η κατασκευή οδικού δικτύου, η χωροταξική οργάνωση της περιοχής, η κατασκευή αποχετευτικού δικτύου και μονάδων επεξεργασίας λυμάτων. Η κατάσταση αυτή συνδέεται ευθέως με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη ρύπανση των φυσικών αποδεκτών της περιοχής, αλλά και τη βιωσιμότητα των ίδιων των επιχειρήσεων.

Η περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου Βοιωτίας αποτελεί το σημαντικότερο παράδειγμα περιφερειακής δραστηριότητας του Νομού Αττικής, τόσο από οικονομικής, όσο και από κοινωνικής και περιβαλλοντικής πλευράς. Η βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής εν τούτοις δεν αποτελεί σε κανένα σημείο, έστω και ακροθιγώς, αντικείμενο εξέτασης από το Ν/Σ του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και Αττικής.


Η επικινδυνότητα του εξασθενούς χρωμίου (CrVI) στο νερό είναι εξαιρετικά υψηλή.

Αυτό αποδεικνύεται από σειρά πρόσφατων μελετών και ερευνών επιστημόνων και επιστημονικών φορέων διεθνούς κύρους.

Η κατανάλωση νερού με υψηλές συγκεντρώσεις CrVI επιβαρύνει τον ανθρώπινο οργανισμό όχι μόνο μέσω της κατάποσης αλλά και μέσω της δερματικής επαφής. Σημαντικές επίσης ποσότητες CrVI μπορούν να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω, κυρίως, φρούτων και λαχανικών που έχουν ρυπανθεί, δρώντας έτσι συσσωρευτικά με αυτές του πόσιμου νερού. Κοινοτικές οδηγίες αλλά και συναφείς πράξεις, αλλά και εθνικές νομικές ρυθμίσεις, αντιμετωπίζουν τη δράση του CrVI, ως καταπινόμενης ουσίας, περίπου ισοδύναμη από πλευράς
επικινδυνότητας με αυτήν άλλων τοξικών βαρέων μετάλλων.
 
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μη θεσπίζοντας διακριτά όρια για το τρισθενές και το εξασθενές χρώμιο παρά την τεράστια διαφορά επικινδυνότητας που υπάρχει μεταξύ τους, παραβιάζει τις αρχές της πρόληψης και της προφύλαξης. Η καθυστέρηση αυτή είναι απαράδεκτη, ιδίως δε αν οφείλεται στις πιέσεις των
lobbies που εμπορεύονται το πόσιμο νερό ανά την Ευρώπη.

Τα αντιρρυπαντικά συστήματα των βιομηχανιών και ο έλεγχος της συνολικής περιβαλλοντικής διαχείρισης των βαρέων μετάλλων και κάθε τοξικής ουσίας, που παράγεται κατά την παραγωγική διαδικασία, αποτελούν σε κάθε περίπτωση αναγκαιότητα και δεν υποκαθίστανται από κεντρικές ή περιφερειακές εγκαταστάσεις αγωγών συλλογής ή βιολογικών καθαρισμών. Τα βιομηχανικά
απόβλητα απαιτούν κατά κανόνα ειδικές μεθόδους διαχείρισης και διάθεσης.

Οι μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές και κυρίως σε επιστημονικό προσωπικό των συναρμοδίων υπηρεσιών της Νομαρχίας Βοιωτίας, πρακτικά καθιστούν αδύνατο τον ουσιαστικό έλεγχο της λειτουργίας των βιομηχανικών – βιοτεχνικών μονάδων του νομού Βοιωτίας και τους περιβαλλοντικούς ελέγχους.

Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι στη Διεύθυνση Ανάπτυξης της Νομαρχίας Βοιωτίας εργάζονται μόνο 4 τεχνικοί υπάλληλοι του Διευθυντή συμπεριλαμβανομένου, ενώ για τη στοιχειώδη στελέχωση της υπηρεσίας αυτής απαιτούνται τουλάχιστον 15 μηχανικοί και άλλες τεχνικές ειδικότητες.

Οι εγκαταστάσεις εξάτμισης των υγρών τοξικών αποβλήτων, που κατά πληροφορίες εγκαταστάθηκαν
σε μονάδες επεξεργασίας μετάλλων της περιοχής Οινοφύτων, κρίνονται ως αποτελεσματικές καθώς
απάλλαξαν τις μονάδες αυτές από τη διαδικασία της διάθεσης των ανωτέρω αποβλήτων. Τα στερεά
απόβλητα των παραπάνω εγκαταστάσεων διατίθενται σε νόμιμα αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για την
περαιτέρω διάθεσή τους.

Ακολουθούν προτάσεις, που κατηγοριοποιούνται με βάση το επείγον του χαρακτήρα τους σε αμέσου προτεραιότητας , και σε μεσοπρόθεσμες.

Αμέσου προτεραιότητας

1) Να επανεξεταστεί συνολικά η υπεδάφια διάθεση των επικινδύνων/τοξικών αποβλήτων, με βάση τα δεδομένα των προσφάτων μετρήσεων και ερευνών στην περιοχή του Ασωπού, οι οποίες διαπιστώνουν σημαντική επιβάρυνση του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα με Cr(VI). Σχετική δυνατότητα δίδει το άρθρο 12 του Π.Δ. 51/07, για την κατάρτιση Προγράμματος Μέτρων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται μέτρα για σημειακές πηγές απορρίψεων, οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση.

2) Να εφαρμοσθούν οι Κ.Υ.Α.: 26857/553/88 περί προστασίας των υπογείων νερών από υπεδάφια διάθεση επικινδύνων αποβλήτων και 4859/726/9- 3-2001 περί μέτρων και περιορισμών για την προστασία του υδατικού περιβάλλοντος. Οι βιομηχανικές μονάδες που προβαίνουν ήδη σε υπεδάφια διάθεση επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων και έχουν λάβει έως σήμερα Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων, χωρίς να έχουν εφαρμοστεί οι διατάξεις των εν λόγω
Κ.Υ.Α. 26857/553/88, θα πρέπει να προχωρήσουν αμέσως σε αναθεώρηση των Περιβαλλοντικών τους Όρων.

3) Να εφαρμοσθεί Σχέδιο Διαχείρισης και Πρόγραμμα Παρακολούθησης της λεκάνης απορροής του ποταμού Ασωπού και να καθορισθεί η ανώτατη χρήση και η αντίστοιχα απαιτούμενη ποιότητα των νερών του Ασωπού, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, με ευθύνη της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. και της αντίστοιχης Υπηρεσίας Υδάτων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

4) Να ενισχυθούν άμεσα και σημαντικά με επιστημονικό-τεχνικό προσωπικό οι υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την αδειοδότηση των βιομηχανιών /βιοτεχνιών του νομού Βοιωτίας, καθώς και για την εφαρμογή και έλεγχο σε αυτές της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Τεκμηριωμένες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να τύχουν υποστήριξης από το Υπουργείο Εσωτερικών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην άρτια στελέχωση με πολλαπλάσιο του σημερινού προσωπικού των Δ/νσεων Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Υγειονομικών Ελέγχων της Νομαρχίας Βοιωτίας.

5) Να εφαρμοστεί για κάθε βιομηχανική μονάδα σύστημα ισοζυγίου του φορτίου CrVI και ελέγχου εκροής των επεξεργασμένω αποβλήτων.
Να ελέγχονται με παραστατικά το εισερχόμενο και το εξερχόμενο της μονάδας φορτίο CrVI. Τον έλεγχο θα ασκεί ο φορέας διαχείρισης και τα συνολικά αποτελέσματα δημοσιοποιούνται. Σε περίπτωση αποκλίσεων να θεσμοθετούνται αυστηρές κυρώσεις με εξειδίκευση των άρθρων 28 και 30 του Ν. 1650/86.

6) Να γίνει καθαρισμός της παρόχθιας ζώνης το Ασωπού για την εξασφάλιση πρόσβασης και ελέγχου καθ’ όλο το μήκος του ποταμού.

7) Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την οργάνωση και στελέχωση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων και των Περιφερειακών Δ/νσεων Υδάτων, καθώς και η ενεργοποίηση των ολοκληρωμένων δράσεων (Πρόγραμμα Παρακολούθησης της κατάστασης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων,
Πρόγραμμα Βασικών και Συμπληρωματικών Μέτρων) που προβλέπονται στο
Π.Δ. 51/2007.

Μεσοπρόθεσμης εφαρομογής

1) Να αναπτυχθεί on-line σύστημα συστηματικής και τακτικής παρακολούθησης της ποιότητας των επιφανειακών νερών του ποταμού Ασωπού και των υπόγειων νερών της περιοχής (σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60 και όχι απρογραμμάτιστα, όπως γίνεται σήμερα). Η παρακολούθηση αυτή θα συνεισφέρει (α) στον εντοπισμό των πηγών ρύπανσης, (β) στη συλλογή χρήσιμων στοιχείων πεδίου για τη βαθμονόμηση και επιβεβαίωση των προτεινόμενων μαθηματικών μοντέλων (βλ.2), και (γ) στην διαχρονική εξακρίβωση της αποτελεσματικότητας των λαμβανόμενων μέτρων (π.χ. εξυγίανσης, βλ.3).

2) Να δομηθούν κατάλληλα μαθηματικά μοντέλα για την προσομοίωση της υδροδυναμικής συμπεριφοράς και της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων νερών. Με τα προτεινόμενα μοντέλα, τα οποία μπορεί να επικοινωνούν μέσω κατάλληλης διεπιφάνειας, και σε συνδυασμό με τις πραγματοποιούμενες μετρήσεις (βλ. 1) θα είναι δυνατή η εκτίμηση της συμπεριφοράς της ροής και
της ρύπανσης (μεταφορά και διάχυση), ώστε να διευκολυνθούν τα ληπτέα μέτρα. Η ιδιαιτερότητα που παρουσιάζει το υδρογεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής ενδιαφέροντος, εξαιτίας των καρστικών χαρακτηριστικών του, απαιτεί την ανάπτυξη κατάλληλου μοντέλου υπόγειων νερών.

3) Να πραγματοποιηθεί κατάλληλη διερεύνηση-μελέτη για την αποκατάσταση της ποιότητας (εξυγίανση) των υπόγειων νερών. Αρχικά, θα πρέπει να προηγηθεί ο εντοπισμός των ορίων της ρυπασμένης περιοχής, δηλαδή όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ποιότητας των υπόγειων νερών και των εδαφών.

4) Να εφαρμοσθούν Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (Best Available Techniques) στις μονάδες Οινοφύτων και Σχηματαρίου. Η εφαρμογή των BAT πρέπει να αποτελέσει απαίτηση της Διοίκησης από τις επιχειρήσεις, να τύχει ειδικών κινήτρων και να αποτελέσει προϋπόθεση για την έγκριση των
περιβαλλοντικών όρων.

5) Να εγκατασταθούν αντιρρυπαντικά συστήματα σε όλες τις μονάδες, των οποίων τα απόβλητά τους περιέχουν τοξικές ουσίες και να γίνεται περαιτέρω αυστηρός έλεγχος διάθεσης των τυχόν υπολειμμάτων σε νόμιμα αδειοδοτημένους φορείς. Χρήση, όπου αυτό είναι τεχνικά δυνατό, πρώτων
υλών ελαχίστης τοξικότητας.

6) Να εναρμονιστεί η εθνική νομοθεσία με τα ευρήματα των ερευνών της τελευταίας δεκαετίας σχετικά με την επικινδυνότητα του CrVI στο νερό για ανθρώπινη χρήση. Σε πρώτη φάση προτείνεται να καθοριστεί ανώτατο επιτρεπτό όριο για τη συγκέντρωση του CrVI αντίστοιχο ή ενδιάμεσο αυτού του καδμίου και του χαλκού. Η πρόταση αυτή είναι απολύτως σύμφωνη, αλλά και επιβαλλόμενη, με βάση και τις αρχές της προφύλαξης και της πρόληψης.

7) Να διατηρηθούν σε ισχύ οι Κοινές Αποφάσεις ΥΓ 179182/79 και 19460/79 με αναπροσαρμογή των ανώτατων επιτρεπτών ορίων του πίνακα της τελευταίας, ώστε αυτά να συμπέσουν με τα όρια της στήλης (3) («Ρεύματα») του πίνακα (α) της πρώτης, που αφορούν τα επεξεργασμένα υγρά βιομηχανικά απόβλητα που εκρέουν σε ανοιχτά ρέματα εκβάλλοντα στον Κ.Α.Α.

8) Να διαμορφωθεί πλαίσιο δράσεων και νομοθετικών ρυθμίσεων για το πόσιμο νερό και την διαχείριση των υδατικών πόρων. Αποτελεί άμεση ανάγκη να καταστεί συνείδηση και πράξη σε όλα τα επίπεδα της ελληνικής Διοίκησης, ότι, σύμφωνα και με την εθνική νομοθεσία το καθαρό και πόσιμο νερό αποτελεί δημόσιο αγαθό. Η γενική αυτή κατεύθυνση πρέπει να αποτυπωθεί με συγκεκριμένες παρεμβάσεις στην εθνική νομοθεσία για το πόσιμο νερό καθώς και συνολικότερα για την διαχείριση των υδατικών πόρων, σύμφωνα και με τις αρχές της Οδηγίας 2000/60. Πρέπει, επίσης, να αποτελεί
κατευθυντήριο οδηγό για την αποτελεσματική οργάνωση και λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, σε όλα τα επίπεδα.

9) Nα κωδικοποιηθεί, επικαιροποιηθεί και συμπληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά στη διάθεση επικινδύνων/τοξικών βιομηχανικών αποβλήτων.

Να αναληφθεί πρωτοβουλία από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος), ώστε σε συνεργασία με τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες των συναρμοδίων Υπουργείων (Υ.Υ.&Κ.Α. και ΥΠ.ΑΝ.), να διευκρινισθούν ασάφειες, αμφισβητήσεις ή επικαλύψεις του νομοθετικού πλαισίου που αφορά στη διάθεση επικινδύνων/τοξικών βιομηχανικών αποβλήτων. Με βάση το αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής, να υπάρξουν οι αναγκαίες νομοθετικές παρεμβάσεις και να εκδοθεί, εγκύκλιος προς όλες τις αδειοδοτούσες Αρχές, η οποία θα ρυθμίζει κατά ενιαίο και σαφή τρόπο τα εν λόγω θέματα.

10) Να πραγματοποιηθεί αδειοδότηση της Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων.

Υπόδειξη προς τα συναφή Επιμελητήρια, για περαιτέρω διάχυση της σχετικής πληροφόρησης, της υποχρέωσης όλων των βιομηχανιών /βιοτεχνιών οι οποίες εκτελούν εργασίες διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων, να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες και να εφοδιαστούν το συντομότερο με Άδειες Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων, κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 της
Κ.Υ.Α. Η.Π. 13588/725/06. Άλλως, να επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 17 της ίδιας Κ.Υ.Α..

11) Να θεσμοθετηθεί Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία του ποταμού Ασωπού. Το ΠΔ μπορεί να είναι ανάλογο εκείνων του Κηφισού και της ρεματιάς Πεντέλης Χαλανδρίου, αλλά με υποστηρικτικές δομές και παράλληλη ίδρυση οργανωμένων χώρων υποδοχής (Ν. 2545/07) των μεταποιητικών μονάδων, για τις οποίες θα προβλέπεται η μετεγκατάσταση. Ένταξη των ΒΕΠΕ αυτών
στον γενικότερο αντίστοιχο σχεδιασμό. Με διάταξη νόμου να οριστεί για τη μετεγκατάσταση προθεσμία μικρότερη της 12ετίας, που ορίζεται στο νόμο 3325/05.

12) Να οργανωθούν οι βιομηχανικές-βιοτεχνικές δραστηριότητες στην περιοχή
του ποταμού Ασωπού.

Να προστεθεί στο Ν/Σ του ΥΠΑΝ για τις Επιχειρηματικές Περιοχές διάταξη παρέκκλισης των περιορισμών του άρθρου 20, ειδικά για τη δημιουργία υποδομών ( π.χ. δικτύων μονάδος επεξεργασίας αποβλήτων ) και χωροταξικής οργάνωσης στις περιοχές του ποταμού Ασωπού - ιδιαίτερα στις περιοχές Οινοφύτων Σχηματαρίου - σε συνέχεια των άρθρων 20 και 21 του Ν/Σ, που
αφορούν στη διαδικασία λειτουργικής - περιβαλλοντικής εξυγίανσης άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων.

13) Να πραγματοποιηθεί χωροθέτηση και λειτουργία στην περιοχή κλαδικού πάρκου μονάδων επεξεργασίας μετάλλων. Η απαιτούμενη έκταση εκτιμάται αρχικά, κατά προσέγγιση, σε 400 στρέμματα. Στο πάρκο αυτό θα μετεγκατασταθούν με ειδικά ελκυστικά κίνητρα, κατά
προτεραιότητα μονάδες επεξεργασίας μετάλλων, που επιθυμούν να μετεγκατασταθούν. Το πάρκο να αποτελέσει υπόδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης με κεντρική μονάδα απορρύπανσης και επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, εκθεσιακό κέντρο, εφαρμογές ΑΠΕ και ανακύκλωσης απορριμμάτων. Να
εξεταστεί και η δυνατότητα χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ.

14) Να συγκροτηθεί φορέας διαχείρισης και εποπτείας των μονάδων του Κλαδικού Πάρκου και των μεταποιητικών μονάδων επεξεργασίας μετάλλων, που έχουν παραμείνει εκτός αυτού. Στο φορέα διαχείρισης και εποπτείας θα συμμετέχουν εκτός των επιχειρήσεων και εκπρόσωποι των εργαζομένων, των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, καθώς και εκπρόσωποι του ΤΕΕ και του ΙΓΜΕ. Τα
έξοδα του φορέα αυτού μπορεί να καλύπτονται από ανταποδοτική εισφορά, που επιβάλλεται στις μονάδες αυτές από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Βοιωτίας.

 ολόκληρη η μελέτη ΕΔΩ: http://library.tee.gr/digital/m2433/m2433.pdf