Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Αθήνα, 7 Απριλίου 2010

Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί βασικό στόχο και άξονα της στρατηγικής της κυβέρνησης, εντάσσοντας τις βασικές περιβαλλοντικές παραμέτρους στις οικονομικές και κοινωνικές αποφάσεις. Ιδιαίτερα στην παρούσα οικονομική συγκυρία, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δημοσιονομικής κρίσης και της μείωσης της ανταγωνιστικότητας, η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τη μόνη στρατηγική που μπορεί να δώσει μακροχρόνια προοπτική ευημερίας.

Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) έχει εφαρμόσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης και όχι μία αποσπασματική πολιτική, θέτοντας ως στρατηγικούς στόχους τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, την αύξηση του ενεργειακού δυναμικού της χώρας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικό αέριο, τη διασφάλιση στους καταναλωτές αξιόπιστων ενεργειακών προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και το σχεδιασμό πολιτικών μετριασμού και προσαρμογής στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Το νομοσχέδιο για την προώθηση των ΑΠΕ περιλαμβάνει ένα πακέτο ρυθμίσεων, μέσω του οποίου αναμένεται να ενισχυθεί η περιβαλλοντική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, να δημιουργηθούν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες, να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επενδύσεων, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να εξασφαλιστεί η υγιής ανάπτυξη της αγοράς των ΑΠΕ, χωρίς στρεβλώσεις και κατασπατάληση πόρων.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Καθορίζεται εθνικός δεσμευτικός στόχος 20% για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην κάλυψη της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2020 (αντί του 18% που προβλέπει η Οδηγία 28/2009). Καθορίζεται αντίστοιχος εθνικός στόχος 40%, κατ’ ελάχιστον, για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην κάλυψη της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας το 2020 [Άρθρο 1].

2. Καθορίζεται ότι η προστασία του κλίματος μέσω της προώθησης της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα ύψιστης σημασίας για τη χώρα [Άρθρο 1].

3. Απλοποιείται/ορθολογικοποιείται η διαδικασία έκδοσης της άδειας παραγωγής έργου ΑΠΕ, η οποία επανακτά τον προ του Ν. 3468/06 χαρακτήρα της, ως μια πρώτη εκτελεστή άδεια σκοπιμότητας του έργου. Η άδεια παραγωγής αφορά πλέον την τεχνικοοικονομική επάρκεια του συγκεκριμένου έργου ΑΠΕ και αποσυνδέεται από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η οποία ακολουθεί σε επόμενο στάδιο. Η άδεια παραγωγής εκδίδεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), και όχι από το Υπουργείο (πρώην) Ανάπτυξης, όπως γινόταν μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα το δραστικό περιορισμό της διάρκειας της σχετικής αδειοδοτικής διαδικασίας, σε δύο (2) μόνο μήνες. Εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ή άλλης διαπιστωτικής απόφασης εγκαταστάσεις ΑΠΕ περιορισμένης ισχύος, επιταχύνοντας έτσι χιλιάδες μικρομεσαίες επενδύσεις [Άρθρο 2].

4. Συγχωνεύονται, σε μία ενιαία διαδικασία, οι διαδικασίες Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ). Μετά την έκδοση της άδειας παραγωγής έργου ΑΠΕ, ο φάκελος και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) υποβάλλονται από τον ενδιαφερόμενο στην Αρχή που είναι αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Η Αρχή αυτή προχωρά στην εκτίμηση των επιπτώσεων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Οι κατά νόμο προβλεπόμενες γνωμοδοτήσεις στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ, περιορίζονται αποκλειστικά στα θέματα αρμοδιότητας κάθε γνωμοδοτoύντος φορέα και στην τήρηση των όρων και προϋποθέσεων χωροθέτησης που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, όπως ισχύει κατά περίπτωση, και αν καθυστερήσουν πέραν των προβλεπομένων προθεσμιών, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προχωρά στην έκδοση της ΕΠΟ.

Η χορήγηση της άδειας παραγωγής, όταν απαιτείται, είναι προϋπόθεση για την υποβολή από τον ενδιαφερόμενο αίτησης προς τον αρμόδιο Διαχειριστή για τη χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης. Η τελική και δεσμευτική για το Διαχειριστή χορήγηση της Προσφοράς Σύνδεσης γίνεται μετά την έκδοση της απόφασης ΕΠΟ του σταθμού. Μετά τη χορήγηση της Προσφοράς Σύνδεσης και την έκδοση της αντίστοιχης ΕΠΟ, ο ενδιαφερόμενος: α) υποβάλει αίτηση για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης, β) υποβάλει αίτηση για την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης και της Σύμβασης Πώλησης (οι οποίες υπογράφονται και ενεργοποιούνται μετά τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης), γ) υποβάλει αίτηση για την έκδοση των αδειών, πρωτοκόλλων ή λοιπών εγκρίσεων που απαιτούνται από τη νομοθεσία, οι οποίες εκδίδονται χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης [‘Αρθρο 3].

5. Αποδίδεται σημαντικό μέρος (το 1/3) του ειδικού τέλους 3% επί της παραγωγής ΑΠΕ προς όφελος της τοπικής κοινωνίας απ’ ευθείας στους οικιακούς καταναλωτές του δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος του ΟΤΑ, στο οποίο εγκαθίσταται το έργο ΑΠΕ, μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος (δηλ. πίστωση στον προμηθευτή π.χ. ΔΕΗ ποσοστού των εσόδων από το ειδικό τέλος και, στη συνέχεια, πίστωση από τον προμηθευτή των εσόδων αυτών στους λογαριασμούς των οικιακών καταναλωτών της περιοχής). Το υπόλοιπο ποσοστό των εσόδων από το ειδικό τέλος αποδίδεται στον αντίστοιχο ΟΤΑ και στο Πράσινο Ταμείο, για την εκ του νόμου καθοριζόμενη χρησιμοποίησή τους. Διευρύνεται το πεδίο αξιοποίησης των πόρων αυτών από τους ΟΤΑ που πλέον περιλαμβάνει πέραν των έργων τοπικής ανάπτυξης, έργα περιβαλλοντικών δράσεων και κοινωνικής υποστήριξης [Άρθρο 7].

6. Βελτιώνεται το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ (ΚΥΑ 49828/2008) και το συναφές με αυτό νομικό πλαίσιο, με βασικό στόχο την αποσαφήνιση κρίσιμων ρυθμίσεών του και την παροχή της δυνατότητας άμεσης και αποτελεσματικής εφαρμογής του, έτσι ώστε να συμβάλλει ουσιαστικά στην απεμπλοκή μεγάλου αριθμού εν εξελίξει έργων ΑΠΕ, που βρίσκονται σήμερα σε αδειοδοτική τελμάτωση.

• Η εισαγωγή της πολιτικής προγραμματικής αρχής ότι οι ΑΠΕ, ως περιβαλλοντικά φιλικές μορφές ενέργειας, επιτρέπεται να χωροθετούνται κατ’ αρχήν παντού, εκτός από τις περιοχές απολύτου προστασίας της φύσης ή άλλες περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας όπως οι υγρότοποι διεθνούς προστασίας (Ραμσάρ) και οι οικότοποι προτεραιότητας.

• Η ρύθμιση ότι η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ επιτρέπεται σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας υπό αυστηρούς περιορισμούς για την μέγιστη κάλυψη (μικρότερο του 1% της καλλιεργήσιμης γης ανά νομό) ώστε να διατηρείται ο αγροτικός χαρακτήρας των μείζονων εκτάσεων.

• Η πρόβλεψη ότι, σε περιπτώσεις ήδη θεσμοθετημένων Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, ρυθμιστικών σχεδίων, γενικών πολεοδομικών σχεδίων, ή άλλων τοπικών σχεδίων χρήσεων γης, το περιεχόμενο των οποίων δεν συνάδει επαρκώς με τις κατευθύνσεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, και μέχρι την εναρμόνισή τους προς τις κατευθύνσεις αυτές, η χωροθέτηση των έργων ΑΠΕ γίνεται με άμεση και αποκλειστική εφαρμογή των κατευθύνσεων του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.

7. Συνίσταται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Αυτοτελής Υπηρεσία Πολιτικής και Έργων ΑΠΕ (ΑΥΠΕ-ΑΠΕ). Δημιουργούμε σήμερα με την παρέμβασή μας το πλαίσιο και τις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εξέλιξη της νέας αυτής Υπηρεσίας σε one-stop shop, με επαρκείς ανθρώπινους και λοιπούς πόρους. Αποστολή της Υπηρεσίας αυτής, η οποία λειτουργεί σε επίπεδο Διεύθυνσης και υπάγεται απ’ ευθείας στον Υπουργό Π.Ε.Κ.Α., είναι η παροχή πληροφοριών και η συντονισμένη διεκπεραίωση των αιτημάτων επενδυτών, οι οποίοι ενδιαφέρονται να πραγματοποιήσουν επενδύσεις για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ [Άρθρο 11].

8. Ορθολογικοποιείται η τιμολόγηση της παραγόμενης ενέργειας με στόχο να ενισχυθούν μικρές εγκαταστάσεις και τεχνολογίες που έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη όπως είναι οι μικρές μονάδες φωτοβολταϊκών από ιδιώτες ή αγρότες, η βιομάζα και το βιοέριο. Εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των έργων και η ασφάλεια των επενδύσεων με στόχο τη διαμόρφωση μιας υγιούς, διαφανούς και σταθερής ανάπτυξης που θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, στην επίτευξη των εθνικών δεσμεύσεων και τη διάχυση της ανάπτυξης στην περιφέρεια και την κοινωνία. [Άρθρο 5].

9. Ειδικά για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, που είναι μια νέα και ανώριμη αγορά, προβλέπεται ο στρατηγικός σχεδιασμός της χωροθέτησης των εγκαταστάσεων και η προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού για την κατασκευή και την εκμετάλλευσή τους. Διασφαλίζεται έτσι αφ’ ενός ο βέλτιστος ενεργειακά, περιβαλλοντικά και εθνικά σχεδιασμός και η μεγιστοποίηση των ωφελειών για την εθνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία. [Άρθρο 6].

Προϋπόθεση για την ανάπτυξη αυτή, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε., είναι η ανάπτυξη στρατηγικών περιβαλλοντικών μελετών που θα χωροθετούν τις θέσεις των θαλάσσιων πάρκων, ενώ παράλληλα είναι απαραίτητη η διασφάλιση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών αλλά και της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Η κυβέρνηση επέλεξε το μοντέλο που έχουν ακολουθήσει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Μ. Βρετανία, η Πορτογαλία. Πιο συγκεκριμένα θα μεριμνήσει για την έκδοση αδειών εγκατάστασης θαλάσσιων αιολικών πάρκων, στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού, τις οποίες συνέχεια θα δημοπρατήσει, μέσω δημόσιων διαγωνισμών, στους οποίους θα συμμετέχουν ενδιαφερόμενοι επενδυτές.

Με τον τρόπο αυτό:

• Θα διασφαλισθεί η ταχύτερη δυνατή έκδοση αδειών.

• Θα προσφερθούν στην αγορά ιδιαίτερα επικερδής επενδυτικές ευκαιρίες.

• Θα διασφαλισθεί το δημόσιο συμφέρον με την είσπραξη εσόδων από τους διαγωνισμούς.

• Θα επιταχυνθεί η ανάπτυξη της ενεργειακής ισχύος από Α.Π.Ε.

• Θα πραγματοποιηθούν σημαντικές επενδύσεις και θα διασφαλισθεί η μεταφορά της απαραίτητης τεχνογνωσίας στη χώρα μας.