"Επάγγελμα Αρχιτέκτων" : Σκέψεις μετά από ένα πολυδιαφημισμένο Συνέδριο

11ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ: ΕΝΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟ - ΕΝΑ ΘΕΜΑ

Ένα Συνέδριο ενός Συλλόγου (Πανελλήνιου), που χρόνια τώρα παρακολουθεί με αμηχανία ή/και αδιαφορία τα τεκταινόμενα στη ζωή, στο περιβάλλον.... στην πόλη... στην οικοδομή...

Ενός Συλλόγου, που δεν παρεμβαίνει πια... που, σχεδόν σιωπά εδώ και χρόνια, ακόμη και στις μέρες μας - μέρες κρίσης σε κάθε επίπεδο και πρώτα από όλα ΑΞΙΩΝ !  Γιατί αξίες (π.χ.) δεν είναι... αίθουσες "Ζαππείου" και ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης. Αξίες είναι αυτά που δεν τόλμησε κανείς να αναδείξει, να αγγίξει ή/και να αντιμετωπίσει... 

Ένα Συνέδριο, 12 χρόνια μετά το 10ο... "εις μνήμην" άλλων εποχών ; 

(ποιος θυμάται το πρώτο συγκλονιστικό μεταχουντικό Συνέδριο του ΣΑΔΑΣ, όταν γνωρίσαμε τον άγνωστό μας, έως τότε Αντώνη Τρίτση ή ακούσαμε με κομένη ανάσα την κριτική και τις προτάσεις του "αιρετικού" Αριστομένη Προβελέγγιου ;;;)

Ένα Συνέδριο, 12 χρόνια μετά το 10ο...

μήπως προς απόδειξη της ανυπαρξίας υποκειμένου και αντικειμένου ;

Ένα Συνέδριο κενό γράμματος, όπως κενός και ο τίτλος του ! 

Γιατί ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ δεν είναι απλώς ένα ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ.... Είναι ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑ !!!

Είναι πάνω από όλα η δημιουργική και δημόσια ευθύνη απέναντι στον Πολίτη, απέναντι στο Περιβάλλον, απέναντι στη ΖΩΗ !!!

Αρχιτέκτων είναι εκείνος, που διαθέτοντας ευρύ φάσμα γνώσεων, πολλών και διαφόρων πραγμάτων, μπορεί να ασκήσει την Αρχιτεκτονική, με βαθειά ευθύνη, ως "Τέχνη και Επιστήμη"...  

... ΚΡΙΜΑ !!!!

Ένα Συνέδριο κενό γράμματος, όπως και ο ΣΑΔΑΣ, που από χώρος ζωντανής διαβούλευσης, κοινωνικής αντίδρασης και επιστημονικής αναζήτησης, μετεξελίχθηκε σε προνομιακό χώρο κοινωνικών δημόσιων σχέσεων ... Όπου το θεσμικό, ουσιαστικό του έργο περιορίστηκε σε "θεσμικές" πρωτοβουλίες προς Υπουργεία, Φορείς, κλπ., αφήνοντας τους Αρχιτέκτονες χωρίς "φωνή"... αφού εγκατέλειψε την ασκούμενη, μαχητική, αρχιτεκτονική, το δημόσιο λόγο και μαζί και την ίδια την Αρχιτεκτονική... το δομημένο περιβάλλον, το δημόσιο χώρο !    

... Και όταν εισέβαλαν, στην έναρξη του 11ου Συνεδρίου, οι "μάχιμοι" Αρχιτέκτονες για να φωνάξουν ... την οργή τους... κατά της Κυβέρνησης... κατά των ομιλητών... κατά "παντός υπευθύνου"... πάλι ο ΣΑΔΑΣ ήταν ο μέγας απών !

Αμήχανος έως αδιάφορος ο Πρόεδρος... αμήχανο το Προεδρείο... δεν μπόρεσαν να διαχειρισθούν το γεγονός και άφησαν να εξελιχθεί ένας επιθετικός μονόλογος, αποδεικνύοντας ότι η κρίση έχει αγγίξει, δυστυχώς, ήθος και ήθη !!!  

Καμία παρέμβαση...

Όλοι βουβοί και αμήχανοι άκουγαν τις άναρθρες κραυγές, που αν τους δινόταν το βήμα ίσως μπορούσαν να μετατραπούν σε Λόγο, ...αφήνοντας εντελώς έκθετο τον πρώτο ομιλητή (τον Ν. Σηφουνάκη), που προσπαθούσε να μιλήσει, αλλά η φωνή του χανόταν μέσα στη βουή της οργής των διαδηλωτών.  

Μετά από αυτό, τι ;

Τι και αν η Αρχιτεκτονική, εξ ορισμού «Πράξη Λογική», μετατράπηκε σε "Πράξη Παράλογη" ;;; 

Τι και αν η Αρχιτεκτονική μπορεί και πρέπει να είναι Πράξη Οικολογική ;;;

Τι και αν μπορεί να ξεπερνά τα όρια και πρότυπα που επιβάλλει σήμερα η οικονομική σκέψη στη δημιουργία οικοδομικών έργων ;;;

Τι και αν σήμερα αυτό που διέπει σχεδόν αποκλειστικά τη σύλληψη και υλοποίηση, είναι η απόδοση της επένδυσης ;;;

Τι και αν η Αρχιτεκτονική οφείλει να παραμείνει πιστή στην αρχή της απόδοσης του έργου ;;;

Ποιος νοιάζεται για τον τόσο σημαντικό ρόλο της Αρχιτεκτονικής και του Αρχιτέκτονα ;;;

Στόχος ζωής σήμερα: το ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ!

Και όμως:

Ο ρόλος του Αρχιτέκτονα στη διάρκεια των αιώνων, υποδηλώνει και τη σημασία του Αρχιτέκτονα, του μάστορα, του οικοδόμου. Ενός ρόλου σύνθετου που δημιουργεί πολλές υποχρεώσεις, τόσο σε σχέση με την ευρύτητα του γνωστικού πεδίου, όσο και σε σχέση με την ύπαρξη ευαισθησίας, ιδιαίτερων νοητικών και ψυχικών ικανοτήτων και πλούσιας βιωματικής εμπειρίας, ώστε να λειτουργήσει ολοκληρωμένα ...

Και όμως:

Βασικός σκοπός της αρχιτεκτονικής είναι η οργάνωση του περιβάλλοντος του ανθρώπου, με τρόπο που να ικανοποιεί τις ανάγκες και επιθυμίες του για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του στο χώρο. Η αρχιτεκτονική εκπληρώνει έτσι μια σημαντική κοινωνική λειτουργία. Κατασκευάζει το περίβλημα «κέλυφος», μέσα στο οποίο βρίσκει καταφύγιο ο άνθρωπος, καθώς διαμορφώνει το ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογενειακή και κοινωνική του ζωή.

Χρησιμοποιώντας τα οργανικά και λειτουργικά στοιχεία της σύνθεσης πετυχαίνει την έκφραση της οργανικής και λειτουργικής σκοπιμότητας του έργου με ενδιαφέρουσα αισθητική μορφή που ενσωματώνεται στο περιβάλλον.

Σήμερα, οι χωροταξικές και αναπτυξιακές επιλογές, οι πολεοδομικές ρυθμίσεις και οι τεχνικές λύσεις ...

αναζητούν την εναρμόνιση με τις «φυσικές δομές, που αποτελούν το υπόβαθρο μέσα στο χώρο των  ανθρώπινων κοινωνικών δομών, όπως αυτές εκφράζονται από το υλικό κέλυφος που τους κατασκεύασε η τεχνική»[1], θεώρηση κοινά πλέον αποδεκτή, εφόσον οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων που συνδέονται με τα κτίρια και όπου καθοριστικό ρόλο στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχει ο ορθός σχεδιασμός.

Σήμερα, η μόνη μου ελπίδα είναι οι νέοι Αρχιτέκτονες, που δεν έχουν ακόμη αλλοτριωθεί από τις "αξίες" των "επαγγελματιών αρχιτεκτόνων"...

Μ.Κ.

[1] Χ. Α. Σφαέλλος, “Αρχιτεκτονική: Η μορφή της σκέψης στο φυσικό χώρο”.