Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Γενική απαγόρευση της εφαρμογής τεχνικών εξόρυξης με χρήση κυανιδίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Μια σημαντική είδηση . . .

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

έχοντας υπόψη το άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ,

έχοντας υπόψη την αρχή της πρόληψης, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, καθώς και στη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα που συνάφθηκε τον Ιούνιο του 1992 στο Ρίο Ιανέιρο,

έχοντας υπόψη τους περιβαλλοντικούς στόχους της οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων («οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα»),

έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/21/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006 , σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, η οποία προβλέπει τη χρήση κυανιδίων στην εξορυκτική βιομηχανία και ταυτόχρονα ορίζει μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα κυανιδίων,

έχοντας υπόψη την οδηγία 2003/105/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2003, για την τροποποίηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου (Σεβέζο ΙΙ) σχετικά με την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, όπου αναφέρεται ότι ορισμένες δραστηριότητες αποθήκευσης και επεξεργασίας κατά την εξόρυξη ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις,

έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/35/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη, με βάση την οποία τα κράτη μέλη μπορούν, εφόσον αποδεικνύεται ότι πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, να μην καταλογίζουν στους φορείς εκμετάλλευσης το κόστος της βλάβης που προκαλείται στο περιβάλλον,

έχοντας υπόψη το 18μηνο πρόγραμμα της Ισπανικής, της Βελγικής και της Ουγγρικής Προεδρίας και τις προτεραιότητές του σε σχέση με την πολιτική για τα ύδατα και τη βιοποικιλότητα,

έχοντας υπόψη τα μέτρα που έλαβε η Δημοκρατίας της Τσεχίας για τη γενική απαγόρευση των τεχνικών με χρήση κυανιδίων στο πλαίσιο της τροποποίησης του Νόμου περί Μεταλλείας, 44/1988, το 2000, καθώς και την τροποποίηση του ουγγρικού Νόμου περί Μεταλλείας, 48/1993, το 2009, στο πλαίσιο της οποίας θεσπίζεται γενική απαγόρευση των τεχνικών εξόρυξης με χρήση κυανιδίων στην ουγγρική επικράτεια, όπως επίσης το γερμανικό νομοθετικό διάταγμα του 2002 για την απαγόρευση της εξόρυξης με εκχύλιση κυανιδίων,

έχοντας υπόψη το άρθρο 115, παρ. 5 του Κανονισμού του,

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΟΗΕ κήρυξε το 2010 Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας και κάλεσε για παγκόσμια δράση το 2010 με στόχο τη διαφύλαξη της ποικιλίας των ζωικών μορφών στη γη,

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κυανίδια είναι χημικές ουσίες υψηλής τοξικότητας που χρησιμοποιούνται στην εξόρυξη χρυσού και κατατάσσονται στους κύριους ρυπαντές σύμφωνα με το Παράρτημα VIII της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα, μπορούν δε να έχουν καταστροφικές και αναντίστρεπτες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον και, συνεπώς, στη βιοποικιλότητα•

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην κοινή τους θέση σχετικά με τη βιώσιμη μεταλλεία, που εξέδωσαν κατά τη 14η συνάντησή τους στις 25 Μαΐου 2007 στην Πράγα (Τσεχική Δημοκρατία), οι Υπουργοί Περιβάλλοντος των κρατών της Ομάδας του Βίζεγκραντ (Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) εκφράζουν ανησυχία σχετικά με τις επικίνδυνες τεχνικές που εφαρμόζονται και σχεδιάζονται για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες στα διάφορα ορυχεία στην περιοχή, οι οποίες ενέχουν σημαντικό κίνδυνο για το περιβάλλον, με πιθανές συνέπειες σε διασυνοριακό επίπεδο•

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο της Σύμβασης της Σόφιας σχετικά με το συντονισμό για την προστασία και την αειφορική εκμετάλλευση του ποταμού Δούναβη, τα συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ότι πέρα από τις επικίνδυνες ουσίες προτεραιότητας στο πλαίσιο της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα, τα κυανίδια θεωρούνται επίσης σχετικά επικίνδυνες ουσίες,

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι την τελευταία εικοσιπενταετία έχουν συμβεί σε ολόκληρο τον κόσμο περισσότερα από 30 μεγάλα ατυχήματα με διαρροή κυανιδίων, το χειρότερο από τα οποία πριν από 10 χρόνια, όταν περισσότερα από 100 000 κυβικά μέτρα νερό μολυσμένο με κυανίδια διέρρευσαν από δεξαμενή χρυσωρυχείου της Μπάια Μάρε (Ρουμανία) στον ποτάμιο σύστημα Σόμες-Τίτζα-Δούναβη προκαλώντας τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή της κεντρικής Ευρώπης την εποχή εκείνη, καθώς επίσης πως δεν υπάρχει καμιά ουσιαστική εγγύηση ότι τέτοια ατυχήματα δεν θα ξανασυμβούν, λαμβανομένης ιδιαίτερα υπόψη της αυξανόμενης συχνότητας των ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, όπως οι ισχυρές και συχνές βροχοπτώσεις, σύμφωνα με τις προβλέψεις την Τέταρτης Έκθεσης Αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Ομάδας για την Κλιματική Μεταβολή•

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να εξετάζουν νέα σχέδια για μεγάλης κλίμακας επιφανειακές εκμεταλλεύσεις χρυσού με τη χρήση κυανιδίων, σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, που θέτουν περαιτέρω σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον,

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να φέρνουν και να διατηρούν τους υδάτινους πόρους σε «καλή κατάσταση», καθώς και να προλαμβάνουν τη ρύπανσή τους με επικίνδυνες ουσίες• λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι η ποιότητα των υδάτων θα μπορούσε επίσης να εξαρτάται από την ποιότητα των υδάτων της αντίστοιχης υδρολογικής λεκάνης ποταμού γειτονικής χώρας όπου εφαρμόζονται τεχνικές εξόρυξης με χρήση κυανιδίων•

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διασυνοριακές επιπτώσεις από ατυχήματα με κυανίδια, ιδιαίτερα όσον αφορά τη μόλυνση μεγάλων υδρολογικών λεκανών και υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων, υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ στη σοβαρή περιβαλλοντική απειλή που συνεπάγεται η εξόρυξη με χρήση κυανιδίων,

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχουν θεσπιστεί ακόμα κανόνες πρόληψης και οικονομικές εγγυήσεις, η δε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας για τη μεταλλεία με χρήση κυανιδίων εξαρτάται και από τις ικανότητες της εκτελεστικής εξουσίας σε κάθε κράτος μέλος, και ως εκ τούτου το να συμβεί ατύχημα είναι απλώς θέμα χρόνου και ανθρώπινης αμέλειας,

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία για τα απόβλητα της εξορυκτικής βιομηχανίας δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως σε ορισμένα κράτη μέλη,

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεταλλεία με τη χρήση κυανιδίων δημιουργεί λίγες θέσεις εργασίας και μάλιστα διάρκειας μόνο 8 έως 16 ετών, ενώ ενέχει κίνδυνο τεράστιων διασυνοριακών οικολογικών καταστροφών, το κόστος των οποίων δεν βαρύνει συνήθως τις υπεύθυνες επιχειρήσεις εκμετάλλευσης, που ως επί το πλείστον εξαφανίζονται ή κηρύσσουν πτώχευση, αλλά το κράτος, δηλαδή τους φορολογούμενους,

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιχειρήσεις εκμετάλλευσης δεν διαθέτουν μακροπρόθεσμη ασφάλιση για την κάλυψη του κόστους μελλοντικού ατυχήματος ή αστοχίας,

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι για να παραχθούν δύο γραμμάρια χρυσός χρειάζεται να εξορυχθεί ένας τόννος μετάλλευμα χαμηλής περιεκτικότητας και να δημιουργηθούν επιτόπου τεράστιες ποσότητες αποβλήτων, στα οποία παραμένει τελικά και το 25-50% του χρυσού• λαμβάνοντας, επιπλέον, υπόψη, ότι στα μεταλλευτικά έργα μεγάλης κλίμακας με χρήση κυανιδίων χρησιμοποιούνται εκατομμύρια κιλά κυανίδιο του νατρίου ετησίως, η μεταφορά και η αποθήκευση του οποίου ενέχει μεγάλο κίνδυνο καταστροφικών συνεπειών σε περίπτωση αστοχίας•

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν εναλλακτικές μέθοδοι στη μεταλλεία με χρήση κυανιδίων, που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις τεχνικές με βάση τα κυανίδια,

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οργανώνονται έντονες δημόσιες αντιδράσεις στα συνεχιζόμενα σχέδια μεταλλείας με τη χρήση κυανιδίων, σε ολόκληρη την Ευρώπη, όχι μόνο από ιδιώτες, τοπικές κοινότητες και ΜΚΟ, αλλά και από κρατικούς φορείς, κυβερνήσεις και πολιτικούς,

1. θεωρεί ότι η συμμόρφωση προς τους στόχους της ΕΕ που περιλαμβάνονται στην οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, και συγκεκριμένα η καλή χημική κατάσταση και η προστασία των υδάτινων πόρων, όπως επίσης η προστασία της βιοποικιλότητας, είναι δυνατόν να επιτευχθούν μόνο με την απαγόρευση της μεταλλείας με τη χρήση κυανιδίων•

2. ζητεί από την Επιτροπή να εισαγάγει πλήρη απαγόρευση της μεταλλείας με τη χρήση κυανιδίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από το τέλος του 2011, δεδομένου ότι αυτός είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για την προστασία των υδάτινων πόρων μας από τη ρύπανση με κυανίδια από μεταλλευτική δραστηριότητα, παράλληλα δε να εκπονήσει και τη συνήθη εκτίμηση επιπτώσεων•

3. λαμβάνει υπόψη τις σχετικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των συστημάτων της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών, και παροτρύνει ένθερμα για την ανάπτυξη και την εφαρμογή ασφαλέστερων εναλλακτικών μεθόδων μεταλλείας -ιδίως χωρίς τη χρήση κυανιδίων•

4. ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μην υποστηρίζουν, άμεσα ή έμμεσα, μεταλλευτικά σχέδια που περιλαμβάνουν μεθόδους με τη χρήση κυανιδίων στην ΕΕ, μέχρι να εφαρμοστεί η γενική απαγόρευση, ούτε να υποστηρίζουν τέτοια σχέδια σε τρίτες χώρες•

5. ζητεί από την Επιτροπή να ενθαρρύνει τον αναπροσανατολισμό της οικονομίας στις περιοχές στις οποίες απαγορεύτηκε η μεταλλεία με τη χρήση κυανιδίων, με κατάλληλη οικονομική στήριξη στις εναλλακτικές οικολογικές βιομηχανίες, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τον τουρισμό.

6. ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, προκειμένου να επιβληθεί σε όλες τις επιχειρήσεις εκμετάλλευσης η υποχρέωση ασφάλισης για τις προκαλούμενες ζημίες και για την κάλυψη όλων των δαπανών αποκατάστασης της αρχικής γεωλογικής και χημικής κατάστασης του περιβάλλοντος σε περίπτωση ατυχήματος ή αστοχίας•

7. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στα Κοινοβούλια και τις Κυβερνήσεις των κρατών μελών.